ΕΙΝΑΙ Η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΝΔΕΙΞΗ ΥΓΕΙΑΣ Ή ΨΥΧΙΚΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ;

 Αναδημοσίευση από το blogspot "Rupture Des Normes" ( 21/12/2017)

Το παρόν  άρθρο σίγουρα έχει προβληματίσει τους ειδικούς ψυχικής υγείας και μάλλον έχει προκαλέσει ερωτηματικά στο γενικό πληθυσμό, σε ανθρώπους δηλαδή που ουδεμία σχέση έχουν με αυτό. Συνεπώς μια καλή , έγκυρη και αξιόπιστη ενημέρωση είναι μια καλή αρχή για να συλλογιστούμε λίγο τα πράγματα διαφορετικά και να καταπολεμήσουμε ένα στερεότυπο που σίγουρα έχουμε σκεφτεί ή έχουμε ακούσει από άλλους και συνοψίζεται στο εξής: «Αν κάνω ψυχοθεραπεία, μάλλον έχω διαταραχή ή θέματα»

 

 

Είναι όμως έτσι , στη πραγματικότητα;

 

 

 

 

 

 

Μιας και μ'αρέσουν οι ιστορίες και η σκέψη για τον παρόν άρθρο προήλθε από μια χθεσινή συζήτηση με ένα πολύ καλό μου φίλο, θα ήταν γόνιμο να τη παρουσιάσω συνοπτικά πριν μπω στην εξερεύνηση και διερεύνηση του παρόντος ζητήματος. Να σημειώσω ότι ο φίλος μου προέρχεται από το ίδιο χώρο, δηλαδή της ψυχολογίας , συνεπώς τα στερεότυπα και μέσα στο κύκλο μας μια χαρά κρατούν.

 

Ήμασταν στο σπίτι μου, συζητούσαμε για διάφορα πράγματα για τη ζωή μας και τι κάνουμε τώρα. Ο φίλος μου (ας τον ονομάσω Π. –τυχαίο  όνομα) βρίσκεται σε μια μεταβατική φάση, όπου έχοντας τελειώσει με το στρατό, σχολή βρίσκεται αντιμέτωπος με το κρίσιμο στάδιο της πλήρους ενηλικίωσης. Αυτό μεταφράζεται ως προτεραιότητες που στοχεύουν σε δουλειά, ανεξαρτητοποίηση, σταδιακά σε έξοδο από τη πατρική οικεία, και άλλα πολλά. 

 

Εκεί λοιπόν που μου περιέγραφε τη ζωή του, παρατηρούσα ένα διαρκές «πανικό», μια βιασύνη, ένα συμφερτό από πρέπει που πρέπει να έχει εκπληρώσει μέσα στα Χριστούγεννα (δουλειά, ανεξαρτητοποίηση, σπίτι κτλ κτλ) και παρατηρούσα ότι είχε μόλις ήδη τελειώσει με το στρατό τρεις μέρες πριν. Μου έλεγε ότι πλέον είχε προτεραιότητες αρχικά δουλειά (θέλω να είμαι ανεξάρτητος, να έχω τα λεφτά μου) ένα μεταπτυχιακό στο εξωτερικό («δεν αντέχω άλλο την Ελλάδα» «θέλω να είμαι μακρυά από το σπίτι»), τα ταξίδια («μα'ρέσει να ταξιδεύω το κόσμο) και τέλος τη ψυχοθεραπεία («να διερευνήσω τον εαυτό μου»).

 

Μέσα στο πανικό του , μου αποκάλυψε ότι το τελευταίο καιρό ταλαιπωρούνταν από ψυχωσωματικά όπως πονοκεφάλους, ζαλάδες, σπυριά που κατευθείαν μου δημιούργησαν την αίσθηση ότι το άγχος είχε κατακλύσει την ύπαρξή του και σίγουρα, όσο και λογικές και ωραίες να ήταν οι προτεραιότητες, είχα μια υπόνοια ότι της είχε τοποθετήσει με λάθος, σειρά.

 

Του απάντησα λοιπόν (ας έχουμε κατά νου ότι η σχέση είναι φιλική και όχι θεραπευτική προφανώς) ότι καλό θα ήταν εφόσον έχει τεράστιο άγχος να δει πρώτο το θέμα της ψυχοθεραπείας, να διερευνήσει τον εαυτό του και να εκμεταλλευτεί το βόλεμα που του προσφέρει το σπίτι του για να μπορεί να σχεδιάσει ένα μέλλον συνειδητά και με μηδαμινό άγχος και πανικό. Και τότε λοιπόν ήρθε η εξής, ασυναίσθητη ερώτηση από εκείνον:

 

- Μα ρε συ , ωραία η ψυχοθεραπεία, αλλά δεν νιώθω να έχω 

θέματα...

 

 

 

 

 

Τότε το ασυνείδητό μου ξέθαψε ένα πολύ κατατοπιστικό βίντεο από την Inner Resources Counseling & Hypotherapy  με τίτλο «Tι μας κρατάει από το να δοκιμάσουμε την ψυχοθεραπεία;» και του απάντησα πολύ συνοπτικά ότι η ψυχοθεραπεία είναι πρώτον ένδειξη υγείας, είναι ένα ταξίδι αλλά προς την ωριμότητα και αποτελεί μια κομβική εμπειρία ως ψυχολόγος (προσπαθώντας να αντί-επιχειρηματολογήσω στα προηγούμενα κατά τα άλλα επιχειρήματα που μου προέβαλλε- δεν χρησιμοποιώ σκοπίμως τη λέξη πείσω, δεν ήταν κίνητρο αυτό.)

 

Άρα παρακάτω παρουσιάζεται το βίντεο που θεωρώ ότι με ένα πολύ λογικό τρόπο μας διαλύει βήμα βήμα όλους μας τους φόβους σχετικά με τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας:

 

 

 

Συνεπώς από το βίντεο εξάγουμε τα εξής συμπεράσματα:

•   H ψυχοθεραπεία είναι η πρώτη ένδειξη υγείας
•   Δέσμευση σε σχέση
•   Στόχος η αυτοπραγμάτωση, η αυτοβελτίωση, το γνώθι σεαυτόν
•   Είναι ένα δώρο για τον εαυτό μας.
•   Αποτελεί ύψιστη φροντίδα
•   Δεν είναι πανάκεια* Μπορεί και άλλα να αποτελέσουν φροντίδες
•   Να μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι,αυθεντικοί- πλήρως υπεύθυνοι για τον εαυτό μας
•   Δεν μπορεί να τη δώσει ένα φίλος. 

 

 

Αυτά ήταν πολύ συνοπτικά τα συμπεράσματα που απορρέουν από τη ψυχοθεραπεία. Τα οποία μπορώ να συμφωνήσω μιας και έκλεισα το πρώτο κύκλο ψυχοθεραπείας όπου διήρκησε δυόμιση χρόνια και τα οφέλη που αποκόμισα, ήταν τεράστια.

 

Η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία ωρίμανσης , μια διαδικασία ενηλικίωσης. Περνάμε από τα στάδια όπου περνάει ένα παιδί. Γεννιόμαστε, νιώθουμε πλήρως αδύναμοι, αρχίζουμε να μυθοποιούμε το γονιό, να ερωτευόμαστε το γονιό (με την έννοια της μυθοποίησης , της τελειότητας) ,να εξαρτιώμαστε πλήρως και σιγά σιγά να κάνουμε το πρώτο μπουσούλιμα, να πατάμε στη πόδια μας και σταδιακά να ανεξαρτητοποιούμαστε, να δομούμε το δικό μας εαυτό. Να γινόμαστε μαμά και μπαμπάς του ίδιους μας του εαυτού.

 

Αρχή, μέση, τέλος της θεραπευτικής διαδικασίας φέρουν πολύ κόπο, άγχος, συναίσθημα, αντίσταση, άμυνα και όλα είναι δύσκολα κομμάτια , ιδίως ο τερματισμός της θεραπευτικής διαδικασίας , που ενέχει πένθος και αποχωρισμό. Αλλά είναι μια μικρογραφία των έξω- αληθινών σχέσεων- Κάπως έτσι δεν συμβαίνει με τις σχέσεις μας;

 

Η ψυχοθεραπεία είναι ένδειξη ωριμότητας, διερεύνηση και καθορισμό  των ορίων μας, ανακάλυψη της άνευ όρων αποδοχής, (αυτό)σεβασμού, σύναψη ποιοτικών σχέσεων, αυτοπραγμάτωσης.

 

Θυμάμαι – θα το πώ στο περίπου γιατί δεν έχω διαθέσιμο το βιβλίο αυτή τη στιγμή- όταν ο Καρλ Χουίτεγκερ στο βιβλίο «Οικογένεια, μαζί όμως αλλιώτικα» που περιγράφει το ταξίδι μιας ολόκληρης οικογένειας, όταν ερωτήθηκε από το μικρό γιο γιατί κάνει θεραπείες σε άλλους. Και όπως πάντα – αποστομωτικός- απάντησε ότι του αρέσουν να βλέπει ανθρώπους να ωριμάζουν. Κάπως έτσι θα σκεφτόμουν και εγώ ένα πολύ βασικό κίνητρο για τη ψυχοθεραπευτική διαδικασία.

 

Σίγουρα θα ερωτηθεί κάποιος; «Μα μόνο η ψυχοθεραπεία το κάνει αυτό;»

 

Η προσωπική μου άποψη είναι ότι αυτό το θέμα είναι υπό διαπραγμάτευση. Τίποτα δεν είναι πανάκεια και ούτε πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοια. Υπάρχουν άνθρωποι που και πηγαίνουν στην εκκλησία και εξομολογούνται και νιώθουν, φεύγοντας, πλήρωση. Συνεπώς ό,τι βοηθά το καθένα, ότι νιώθει να είναι φροντιστικό ή όπως το λέμε στους κύκλους μας, ενέχει την μητρική φροντίδα, τη πιο σημαντική άλλωστε.

 

Αν υπάρχει πρέπει, με την έννοια του «οφείλειν» είναι η φροντίδα του εαυτού. Γιατί έτσι θα μπορέσουμε να κοιτάξουμε, εξάλλου, και τον Άλλο.

 

Το τι προσέγγιση επιλέγει κανείς να κάνει ψυχοθεραπεία, πάλι έγκειται στην πολυπλοκότητα τον Ανθρώπου. Σε μένα μπορεί να με βοηθά η συστημική, εσένα η ψυχαναλυτική, τον άλλο η γκεστάλ και ούτω καθεξής. Οι προσεγγίσεις πάλι είναι υπο διαπραγμάτευση: Είναι να σα κοιτάς το ποτήρι(πρόβλημα/ζήτημα) από διαφορετικές πλευρές. Το ποτήρι είναι το ίδιο σε κάθε περίπτωση.

 

Τέλος ένα πολύ σημαντικό κομμάτι (για μένα ίσως ουσιαστικό) είναι η θεραπευτική σχέση. Στην ουσία μέσα από το «σχετίζεσθαι» γίνεται η βασική διεργασία. Άρα μιας και προείπα, ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και μοναδικός, μπορεί ο δικός μου θεραπευτής για σένα να μην σου κολλά, ή αύριο αν εγώ δουλεύω θεραπευτικά να μην  αρέσω σε όλους. Απολύτως δεκτό και σεβαστό.

 

Θα ολοκληρώσω το παρόν άρθρο με ένα ρητό του διάσημου νευρoλόγου  Όλιβερ Σαξ ο οποίος έφη το εξής: “ Για τους νευρολόγους, φυσιολογικός άνθρωπος είναι αυτός που μπορεί να αφηγηθεί την ιστορία του. Δηλαδή, ένας άνθρωπος που ξέρει από πού έρχεται, έχει ένα παρελθόν, τοποθετείται στο χρόνο. Θυμάται τη ζωή του και όλα όσα έμαθε. Έχει επίσης ένα παρόν, μια ταυτότητα. Τέλος έχει ένα μέλλον, δηλαδή έχει σχέδια»

 

 

 

Η ψυχοθεραπεία λοιπόν θα μπορούσε να είναι μια πορεία ενός ‘φυσιολογικού’ ανθρώπου που έχει ένα παρελθόν και δύναται να το αφηγηθεί, έχει ένα παρόν μια αίσθηση ταυτότητας του ‘’ποιος είμαι’’ και κατορθώνει να κάνει κάποια ώριμα σχέδια για το μέλλον

 

Από Χριστίνα Πανταζή

 

 

Βιβλιογραφία

 

- Augustus Y. Napier, Carl A. Whitaker « Οικογένεια, μαζί όμως αλλιώτικα» Εκδόσεις Κέδρος

 

- «Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ: ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ, ΤΗ ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ» ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ, ΒΑΣΛΑΜΑΤΖΗΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ, ΓΟΝΙΔΑΚΗΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ, ΖΕΡΒΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Εκδόσεις Καστανιώτη

 

- «Το δώρο της Ψυχοθεραπείας» Irvin Yalom, εκδόσεις Άγρα