Τι θέλουμε όταν αναρωτιόμαστε;

 

Κάποιος ρώτησε τον κύριο Κ. αν υπάρχει θεός. Ο κύριος Κ. τότε είπε: “Σε συμβουλεύω να σκεφτείς αν η συμπεριφορά σου θα αλλάξει ανάλογα με την απάντηση που θα δώσω στο ερώτημα. Αν δεν αλλάξει, τότε η ερώτηση είναι περιττή. Αν θ’ αλλάξει, τότε μπορώ τουλάχιστον να σε βοηθήσω τόσο που να σου πω ότι εσύ αποφάσισες κιόλας: Χρειάζεσαι ένα Θεό.” (απόσπασμα από το βιβλίο του Μπ. Μπρέχ «Ιστορίες του κυρίου Κόυνερ»)

Οι ερωτήσεις μας προδιαγράφουν τους σκοπούς μας. Οι ερωτήσεις μας είναι οι αναζητήσεις μας, οι πληροφορίες που θέλουμε για να πορευτούμε σε επιθυμητούς δρόμους.

Κάποτε κάποιος είπε ότι η ζωή μας κατευθύνεται ανάλογα με τις ερωτήσεις που θέτουμε και ότι όσο πιο ακριβείς ερωτήσεις κάνουμε προς τις πραγματικές μας ανάγκες, τόσο πιο κοντά είμαστε για να βρούμε τις κατάλληλες για εμάς απαντήσεις και διεξόδους. Τι μας προβληματίζει όταν αναρωτιόμαστε; Οι ερωτήσεις αυτές στρέφονται σε αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε; Θέλουμε να μάθουμε και εμείς, σαν την ιστορία από περιέργεια αν υπάρχει Θεός ή όντως ήδη τον χρειαζόμαστε και τον ψάχνουμε και η ερώτηση χρειάζεται να τεθεί διαφορετικά; Δηλαδή όχι “αν υπάρχει;” αλλά «σε τι εγώ το χρειάζομαι;» Η ερώτηση δίνει διεξόδους προς μία κατεύθυνση και πολλές φορές η αναζήτηση είναι όχι οι απαντήσεις αλλά πολλές φορές οι πραγματικές ερωτήσεις που επιθυμούμε να αναρωτηθούμε.

Στη θεραπευτική διαδικασία αν και σχεδόν όλοι/ες ερχόμαστε για να πάρουμε απαντήσεις ή πιο σωστά την ‘’σωστή απάντηση’’ για τα αδιέξοδα μας, πολλές φορές ανακαλύπτουμε ότι κάνουμε άλλες ερωτήσεις από αυτές που πραγματικά μας «καίνε» και χρειάζεται ίσως να τις τροποποιήσουμε για να  αναζητήσουμε για εκείνα τα ερωτήματα που θα μας φέρουν πιο κοντά στις δικές μας ανάγκες, επιθυμίες και προτεραιότητες.

Οι γονείς θα έρθουν συχνά στις συναντήσεις και θα θέσουν ένα σωρό ανήσυχα  ερωτήματα για την αντιδραστική συμπεριφορά του έφηβου και αντιδραστικού παιδιού τους ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να διερωτώνται πως μπορούν να έρθουν εκείνοι να έρθουν πιο κοντά τους και πως θα χτίσουν μία καλύτερη σχέση. Σύντροφοι θα έρχονται και θα αναφέρουν λεπτομερώς συμπεριφορές του/της άλλου/ης που δεν φέρεται καλά ή φέρεται μυστήρια ή δεν είναι «εντάξει» και θα δυσκολευτούν να θέσουν σε προτεραιότητα το τι εκείνοι/ες χρειάζονται από μία σχέση για να είναι καλά και ικανοποιημένοι/ες.   Άνθρωποι θα μιλάνε για ώρες για το ότι άνθρωποι στο περιβάλλον τους (φίλοι, οικογένεια, συνάδελφοι κτλ) δεν τους αποδέχονται για τον τρόπο που σκέφτονται, ντύνονται, ζουν και θα αναρωτιούνται για ώρες τι δεν κάνουν καλά ενώ οι ερωτήσεις εν καιρώ είναι «τι ανθρώπους εγώ χρειάζομαι για να μπορώ να είμαι καλά με αυτό που είμαι?» και αν «μπορώ να αποδεχτώ όσους δεν με αποδέχονται και να αναζητήσω άλλους που θα ταιριάζω και εγώ περισσότερο;». Άλλοι/ες σε κάποια ματαίωση και απογοήτευση (ερωτική, εργασιακή κτλ) θα ταλαιπωριούνται με ερωτήσεις που θα εστιάζουν στην αποτυχία (τι δεν έκανα καλά; Τι μου λείπει; Γιατί αποτυγχάνω;) ενώ οι ερωτήσεις μπορεί να μετακινούνται στο «τι μπορώ να κάνω τώρα; Τι μπορώ να αποδεχτώ για την κατάσταση και τι να μάθω; Τι χρειάζομαι για να προχωρήσω;» και έτσι να δίνουν την ελευθερία για να φτιάχνουμε νέες κατευθύνσεις και επιλογές.

Οι ερωτήσεις επίσης προδιαγράφουν το κατά πόσο είμαστε έτοιμοι/ες να αναλάβουμε την ευθύνη των όποιων επιλογών μας, να δούμε αν ζυγίζουμε τις καταστάσεις, να διευρύνουμε την ζωή μας στο παρόν και το μέλλον. Διότι οι ερωτήσεις για τον παρελθόν έχουν νόημα μόνο για να κάνουμε τις απαραίτητες συνδέσεις και όχι για να μας δώσουν το όχημα να προχωρήσουμε.

Στις συνεδρίες πολλές φορές ο σκοπός ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας είναι να συνδράμει να θέτει τις κατάλληλες ερωτήσεις, εκείνες που θα φέρουν σε μία μεγαλύτερη επαφή τον άνθρωπο με την ζωή του, τα συναισθήματα του, τις σκέψεις του, τα όνειρα του, τις επιθυμίες και τα κίνητρα, τις σχέσεις του και γενικότερα τη ζωή του. Η κατάλληλη και γόνιμη αναζήτηση είναι ένα σημαντικό μέρος της επεξεργασίας διότι όταν θέτουμε τις κατάλληλες ερωτήσεις, αυτομάτως η προσοχή μας προσανατολίζεται και ενεργοποιείται προς την αναζήτηση των κατάλληλων και επιθυμητών απαντήσεων.

Πως μπορείς να έχεις τις κατάλληλες απαντήσεις αν δεν θέσεις πρώτα, τις κατάλληλες ερωτήσεις;

Παραδείγματα

Αν αντιμετωπίζεις ένα πρόβλημα στη σχέση σου με ένα/μία σύντροφο πέρα από το να αναρωτιέσαι γιατί εκείνος/η συμπεριφέρεται έτσι ή τι συμβαίνει με την στάση του/της, ξεκίνα να αναρωτιέσαι τι εσύ χρειάζεσαι, τι έσυ θές, τι προτεραιότητες και ανάγκες έχεις, αν μπορείς να δεχτείς την στάση του/της άλλου/η.

Αν αντιμετωπίζεις αφόρητες δυσκολίες στη εργασία και συνέχεια αναρωτιέσαι γιατί η εταιρία/ υπεύθυνος/ εργοδότης συμπεριφέρεται έτσι ξανά και ξανά, μπορείς να διερωτηθείς γιατί μένεις σε αυτή την δουλειά και τι παίρνεις ή τι δεν θές να αντιμετωπίσεις, αν μπορείς να δεχτείς την στάση των άλλων ως έχει και αν επιθυμείς να αλλάξεις εσύ στάση είτε μένοντας στην εργασία με άλλα δεδομένα, είτε ψάχνοντας για άλλες εργασίες.

Αν οι άλλοι έχουν απαιτήσεις και ανάγκες από σένα αντί να ρωτάς γιατί το κάνουν αυτό ξανά και ξανά ενώ δεν σε λαμβάνουν υπόψην, μπορείς να αναρωτηθείς αν κάτι στην δική σου στάση επιτρέπει να ζητάνε ξανά και ξανά, αν έχεις δείξει ποτέ την δυσφορία σου, αν έχεις αρνηθεί να προσφέρεις κάτι σε αυτούς, αν έχεις πει ποτέ «όχι».

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα με περιπτώσεις που όλοι/ες μας κατά καιρούς έχουμε κάνει τις ‘άσκοπες ερωτήσεις, σαν την ιστορία του Κυρίου Κούνερ, που χρειαζόμασταν ξανά να ψάξουμε όχι λύσεις, αλλά να εστιάσουμε σε εκείνες τις γόνιμες για εμάς ερωτήσεις που θα μας δώσει μία ανανεωμένη ανάγκη και επιθυμία για Ζωή.

 

Από: Χριστίνα Πανταζή