Το χρονικό του έρωτα - Αλαίν ντε Μποτόν

 

Βιβλιοπρόταση

Το χρονικό του έρωτα

 Αλαίν ντε Μποτόν

Εκδόσεις Πατάκης

Συγγραφή άρθρου: Χριστίνα Πανταζή

 

    Ο Αλέν ντε Μποτόν είναι Ελβετός συγγραφέας, φιλόσοφος και τηλεοπτικός παρουσιαστής, ο οποίος ζει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Toν Μποτόν αν τον γνωρίζουν οι λάτρεις του βιβλίου, τον γνωρίζουν ίσως περισσότερο από το βιβλίο του «Μικρή φιλοσοφία του έρωτα» που αναφέρεται στο πως ζούμε και ερωτευόμαστε στην σημερινή εποχή και μέσα από διάφορους στοχαστές και εποχές, εξετάζει τα πανάρχαια ζητήματα της καρδιάς.

      Στο χρονικό του έρωτα» ωστόσο κάνει μία πιο ρεαλιστική στροφή: Αποτελεί ένα μυθιστόρημα, αλλά περισσότερο θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μία πραγματική ιστορία για το πως ξεκινάει μια σχέση, πως προχωρά, πως διαρθρώνεται με τα χρόνια που έρχεται η σταθερότητα και η συνήθεια και χάνεται το μυστήριο της αρχής,  πως αντιμετωπίζουν μαζί ή ξεχωριστά άλλες αγχογόνες συνθήκες και διάφορες υποχρεώσεις, ο γάμος, τα παιδιά, η ενηλικίωση, η μέση ηλικία και  η συνειδητοποίηση του πέρατος της ζωής αλλά και πως διαπλέκονται τα μικρά παιδιά που κουβαλάνε μέσα τους και διαπερνάνε συνειδητά ή ασυνείδητα τη μεταξύ τους σχέση.

      Για το πως είναι μία σχέση με σάρκα και οστά και όχι πως εξιδανικευμένα μας πλασάρονται από τις ιδέες του ρομαντισμού που γευόμαστε σε βιβλία, σε ταινίες, ή από τους θεσμούς και κοινωνικοπολιτισμικές αξίες που αν και αποτελούν σημαντικούς οδηγούς, μερικές φορές μας κλειδώνουν σε στέρεες και άκαμπτες θεωρήσεις και τρόπους ζωής και μας ωθούν σε συγκρίσεις που καταλήγουν σε βεβιασμένες απογοητεύσεις και ματαιώσεις. Και όπως χαρακτηριστικά λέει και ο συγγραφέας μέσα από τις σκέψεις του πρωταγωνιστή Ραμπί ότι: «Θα χρειαστεί να μάθει (ο Ραμπί) ότι ο έρωτας αποτελεί περισσότερο δεξιότητα παρά ενθουσιασμό». Μία δεξιότητα, που όπως όλες, χρειάζεται συνεχή προσπάθεια, χρειάζεται χρόνος, ενέργεια, μεράκι, επιμονή, διαπραγμάτευση και αλληλοκατανόηση. Δεν αποτελεί ένα στόχο που κατακτιέται και είναι δεδομένος και τετελεσμένος, αλλά μία συνεχή διαδικασία που κάθε μέρα προσπαθείς για αυτή και όσο την καταπιάνεις, την ακονίζεις. Αλλά όσο την αφήνεις, σε αφήνει και αυτή.

     Το μυθιστόρημα σκιαγραφεί τη σχέση μεταξύ του Ραμπί και της Κέρστεν από την αρχή περίπου στα 30 τους χρόνια και πηγαίνει με πολύ ζωντανό, αφηγηματικό και λεπτομερή τρόπο ξεκινώντας από το πρώτο σκίρτημα του έρωτα, την ένταση της αρχής, τα μεγάλα λόγια, τις εξιδανικεύσεις που κάνουν ο ένας στον άλλον, τις μεγάλες υποσχέσεις προχωρώντας στο γάμο, στα παιδιά, στα διάφορα άγχη της ζωής, της εργασίας, των αλλαγών μέχρι και την μέση ηλικία που περνάνε μία έντονη κρίση στο γάμο τους, ο ένας καταλήγει σε εξωσυζυγική σχέση και φτάνουν σε θεραπευτή ζεύγους πικραμένοι και απογοητευμένοι ο ένας από τον άλλο ενώ στο τέλος  προσπαθούν να επανακαθορίζουν την σχέση τους δημιουργώντας νέα θεμέλια ή μάλλον, δημιουργώντας ένα περισσότερο πρόσφορο και ώριμο έδαφος στην μεταξύ τους συνύπαρξη και πορεία ζωής.

      Θα πει κάποιος ότι ίσως δεν χρειάζεται να διαβάσει το βιβλίο,  ξέροντας την υπόθεση. Τουναντίον: Η μαγεία του βιβλίου δεν άπτεται στο που θα καταλήξουν, αλλά στην μαγεία του ταξιδιού. Στο πως διαρθρώνεται η σχέση τους σε κάθε στάδιο, σε κάθε ηλικία, με κάθε νέα αλλαγή σε κάθε πλευρά της ζωής. Για το πως σχετίζονται μεταξύ τους, συνδέονται ή αποσυνδέονται. Για το πως έρχονται κοντά ή πως καταλήγουν να πικραίνονται και μέσα από τις αλλεπάλληλες ματαιώσεις  φτάνουν στιγμές να νιώθουν δύο ξένοι. Σε όλο αυτό το ταξίδι, που ο Μποτόν το κάνει με εξαιρετική μαεστρία, θα έλεγες σα να περιγράφει μία δική του σχέση. Τόσο μέσα μπαίνει και σε βάζει και σένα, είτε ζεις μία παρόμοια σχέση και βρίσκεις κοινά σημεία είτε όχι και φαντάζεσαι με ένα ζωηρό και αρκετά ρεαλιστικό τρόπο.

      Δεν σε αφήνει όμως ο Μποτόν  μόνο στην μυθιστορηματική του αφήγηση του πως εξελίσσεται η σχέση του Ραμπί και της Κέρστεν, αλλά μπαίνει και ο ίδιος μέσα διακόπτοντας την αφήγηση με το να στοχάζεται περί την ιδέα των σχέσεων, του έρωτα, του ρομαντισμού, των θεσμών όπως του γάμου, των κρίσεων και των δυσκολιών δίνοντας ευχάριστα διαλείμματα στους αναγνώστες να αποστασιοποιηθούν για λίγες στιγμές από την ιστορία των ηρώων, να πάρουν αποστάσεις και να συλλογιστούν και οι ίδιοι για το που βρίσκονται και εκείνοι σε σχέση με όλα αυτά.

    Πως βλέπει κάποιος μέσα στου την ιδέα της μονογαμίας; Του ρομαντισμού; Του γάμου; Των παιδιών; Της απιστίας; Τι θέση παίρνει ο καθένας μας σε όλα αυτά είτε βλέποντας πως ξετυλίγεται η σχέση μεταξύ των ηρώων είτε μέσα από τις αλλεπάλληλες αναστοχαστικές διακοπές του ίδιου του συγγραφέα που περιαυτολογεί για αυτά; Πόσο τα παιδικά μας βιώματα και οι πρώτες αποτυπώσεις μπαίνουν στην μεταξύ τους σχέση ως ενήλικες; Είναι εύκολα ζητήματα που έχουν σαφείς και ξεκάθαρες αποφάσεις και λύσεις ή ίσως γίνονται περίπλοκα, όπως περίπλοκή είναι και η ίδια η ζωή και πριν τις απαντήσεις, χρειάζεται μία βαθιά κατανόηση των ταυτόχρονων πραγμάτων και συνθηκών για το πως χτίζεται μία ρομαντική σχέση, για το πως γεννάται ο έρωτας, αλλά και σε ποιο σημείο ξεκινά η αγάπη και ποιες είναι οι προϋποθέσεις της;

   Η ματιά του δεν είναι ηθικολογική, δεν θέλει να σου πει πως πρέπει να είναι μία σχέση, πως πρέπει να ερωτεύονται οι άνθρωποι, πως πρέπει να λύνουν τις διαφωνίες και να μοιράζονται τα άγχη και ίσως τις διάφορες ανεπάρκειες και απογοητεύσεις που είχαν ως παιδιά. Δεν θέλει να σου πει πόσο κακή ήταν μία απιστία. Θέλει απλά να σου παρουσιάσει μία ιστορία έρωτα και αγάπης δύο ανθρώπων σε μεγάλο χρονικό διάστημα, να σα τους έχει βάλει σε ένα εργαστήριο σχέσεων και καταγράφει καρέ καρέ κάθε τους βήμα. Θέλει απλά να σου βάλει την ιστορία τους πάνω στο τραπέζι και να  παρατηρήσεις και εσύ αυτή τη σχέση. Διότι αυτή την ιστορία που θα βιώσεις μέσα από το βιβλίο θα είναι παρόμοια με αυτές που ακούς  από αφηγήσεις φίλων, από τους γονείς σου  ή θα ζεις μέσα από την δική σου ζωή. Χωρίς φανφάρες και ιδεαλισμούς. Χωρίς ηθικολογίες. Αλλά με ρεαλισμό δίνοντας χώρο στην  κατανόηση. Έτσι και αλλιώς ο έρωτας και η αγάπη είναι διαδικασίες του να έχεις το περιθώριο να επιλέγεις τον ίδιο άνθρωπο κάθε μέρα, ξανά και ξανά.

     Ο Μποτόν μέσα στο βιβλίο παντρεύει αρμονικά την ψυχολογία με την φιλοσοφία για να παρουσιάσει μία αληθοφανή σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων και με αφορμή αυτή να στοχαστεί γενικότερα πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις και σε προ(σ)καλεί να κάνεις και εσύ το ίδιο. Αν ψάχνεις ένα ακόμη ρομαντικό βιβλίο που δίνει περισσότερο έμφαση σε μία παραμυθένια εκδοχή, ίσως δεν αποτελεί την καταλληλότερη επιλογή να διαβάσεις. Αλλά αν ψάχνεις για το πραγματικό ταξίδεμα μίας αληθινής σχέσης, ίσως αυτό το βιβλίο  σε εμπνεύσει και παρακινήσει σε δικές σου αναζητήσεις και θεωρήσεις.