«Αν συναντήσεις τον Βούδα έξω στο δρόμο, σκότωσέ τον!»

 

Ο Sheldom Kopp , κλινικός ψυχολόγος είχε γράψει ένα από τα πιο ωραία τσιτάτα που ήταν τίτλος βιβλίου - If You Meet the Buddha on the Road, Kill Him (Αν συναντήσεις τον Βούδα έξω στο δρόμο, σκότωσέ τον)- και το συνάντησα ως φράση για πρώτη φορά στο βιβλίο της Christie Tate “ How One Therapist and a Circle of Strangers Saved”

    Τι εννοείται όμως με αυτή του τη φράση; Στο βιβλίο της Tate, η ηρωίδα μας η Christie, μια 27 χρονη κοπέλα τελειόφοιτη με εξαιρετικές ακαδημαϊκές επιδόσεις στη νομική σχολή αλλά ταλαιπωρούμενη από τη χρόνια διαταραχή της βουλιμίας και άλλων ψυχικών προβλημάτων συναντά για πρώτη φορά τον δόκτορα ψυχίατρο και ψυχοθεραπευτή Dr. Rosen στο γραφείο του για να «αποπειραθεί» να ζητήσει βοήθεια για θεραπεία. Θυμάται έπειτα από λίγες στιγμές ότι η φυσιογνωμία του δόκτορα της ήταν γνωστή και θυμήθηκε ότι τον είχε συναντήσει πολλά χρόνια πριν σε μία συνάντηση της ομάδας ανώνυμων βουλιμικών, καθώς και ο ίδιος έπασχε από την ίδια διαταταχή.

   Τότε η Christie απόρησε κατά πόσο μπορεί ένας άνθρωπος με ένα τέτοιο θέμα να μπορέσει να τη βοηθήσει στη δική της θεραπεία. Την είχαν εντυπωσιάσει στην αρχή τα πτυχία από το Harvard και το ωραίο γραφείο και αυτή η πληροφορία την αποπροσανατόλισε. Όταν του το είπε ότί τον ήξερε από παλία από τις συναντήσεις των Ανώνυμων Βουλιμικών Ο Dr Rosen της απάντησε αφοπλιστικά ότι: «Αν συναντήσεις τον Βούδα έξω στο δρόμο, σκότωσέ τον», εννοώντας ότι κανένας άνθρωπος δεν κατέχει την τελειότητα, δεν είναι Θεός  και δεν έχει αποκτήσει την απόλυτη γνώση και εμπειρία.

    Βγάζει νόημα για πολύ κόσμο από εμάς, και για να εστιάσω πιο συγκεκριμένα σε όσους επαγγελματίες εργάζονται στο τομέα της ψυχικής υγείας. «Μα ένας ψυχολόγος μπορεί να πάθει κατάθλιψη, κρίσεις πανικού;» αποτελεί μία αρκετά συχνή ερώτηση πολλών όταν θα ακούσουν ότι ένας ψυχολόγος ζορίστηκε. Διότι κοινωνία μέσα από αρκετούς ανθρώπους δημιουργούν , ασυνείδητα, προσδοκίες. Ότι ακριβώς επειδή εργαζόμαστε με ανθρώπους, πρέπει να κατέχουμε τη γνώση, την εμπειρία, την τελειότητα.

   Τα πράγματα, ευτυχώς , δεν είναι όμως έτσι.

    «Μα γίνεται κάποιος να παρακολουθεί ανθρώπους και να έχει άλυτα θέματα;” θα σου απαντήσει με απορία κάποιος. Και ένα δίκιο θα το έχει για να το ρωτήσει. Τι εννοούμε όμως άλυτα θέματα και αν πάμε από το ένα άκρο στο άλλο έχει μία πολύ ουσιώδη διαφορά. Ναι σίγουρα, δεν θα μπορούσε ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας να κάνει κατάχρηση ουσιών και να εργάζεται στο πεδίο εξαρτήσεων. Δεν θα μπορούσε διότι δεν έχει διαχειριστεί ο ίδιος τα θέματα που καλείται να συν-εργαστεί με τους ανθρώπους που θα βλέπει.  

    Αλλά δεν μπορεί να νιώθει; Δεν εξαντλείται; Δεν αγχώνεται; Δεν θλίβεται; Δεν νιώθει ανεπαρκής; Δεν αυτοαμφισβητείται; Δεν κάνει λάθη; Δεν «πέφτει»; Αυτές είναι καταστάσεις ανθρώπινες που συμβαίνουν σε όλους και όλες. Ένας επαγγελματίας ψυχική υγείας που εργάζεται θεραπευτικά με ανθρώπους δεν καλείται να είναι τέλειος. Καλείται να φροντίζει τον εαυτό του, να δουλεύει προς την κατεύθυνση της προσωπικής ανάπτυξης και φροντίδας ώστε κάθε φορά να διαχειρίζεται τις συνθήκες της ζωής του- με κύριο πυρήνα την προσωπική θεραπεία. Και όπως πολύ ωραία το θέτει ο ψυχαναλυτής Bion    έλεγε ότι μέσα στο θεραπευτικό δωμάτιο υπάρχουν δύο άνθρωποι: ο ασθενής και ο ‘έμπειρος ασθενής’, αναφερόμενος στο θεραπευτή. Σε έναν “ασθενή” με εμπειρία που έχει γνώθι εαυτό, αναγνωρίζει , κατανοεί το συναισθηματικό του κόσμο χωρίς να καταρρέει για να μπορεί έπειτα να μπορεί να εργάζεται στην φροντίδα των άλλων.

    Ψάχνοντας λίγο πιο εστιασμένα για το βιβλίο του Kopp – καθότι ήταν μία πολύ εύστοχη ατάκα για να το αναζητήσω το βιβλίο- είναι ένα αρκετά ρεαλιστικό βιβλίο για το τι κάνει ένας θεραπευτής, τί αποτελεί θεραπεία και τι είναι θεραπευτική σχέση. Σε κάποιο μέρος αναφέρει ότι :  «Ο θεραπευτής μπορεί να ερμηνεύει, να συμβουλεύει, να παρέχει τη συναισθηματική αποδοχή και υποστήριξη που τροφοδοτεί την προσωπική ανάπτυξη και πάνω απ' όλα μπορεί να ακούει. Δεν εννοώ ότι μπορεί απλά να ακούσει τον άλλον, αλλά ότι θα ακούσει ενεργά και σκόπιμα, με το δικό του εργαλείο , με τη προσωπική ευαλωτότητα του ίδιου του εαυτού που τρέμει. Αυτή η ακρόαση είναι αυτή που θα διευκολύνει τον ασθενή να αφηγηθεί την ιστορία του, η αφήγηση που μπορεί να τον ελευθερώσει»

    Οι πιο έμπειροι θεραπευτές το έχουν επιλύσει αυτό το θέμα, αρκετά διεξοδικά. Οι νέοι επαγγελματίες , λίγο ή πολύ θα περάσουμε από αυτό το κυκεώνα προσδοκιών για το τι «πρέπει να είμαστε». Δεν πειράζει. Αν δούμε τον Βούδα στο δρόμο, ας τον σκοτώσουμε πρώτα εμείς.

 

Βιβλιογραφία

Group: How One Therapist and a Circle of Strangers Saved My Life -Tate, Christie

If You Meet the Buddha on the Road, Kill Him. THE PILGRIMAGE OF PSYCHOTHERAPY PATIENTS- SHELDON KOPP

Από: Χριστίνα Πανταζή