Η πιο σκληρή μάχη: Όταν για να κερδίσεις εσένα, χάνεις άλλους

 

Ιστορία Νο 1: Βλέπω ένα ντοκιμαντέρ. Το θέμα του αφορά έναν Καμερουνέζο, ετεροφυλόφιλο άνδρα κινηματογραφιστή που διαμένει στο Βερολίνο εδώ και 20 χρόνια. Με αφορμή την δική του διαφορετικότητα που βιώνει ως μαύρος άντρας που ζει στην Ευρώπη, αποφασίζει να διερευνήσει γιατί το Καμερούν- η δική του χώρα- στέκεται με τόσο μίσος απέναντι στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, ενώ εκείνος που ζει στο Βερολίνο που ο ίδιος βιώνει μία εντελώς διαφορετική συνθήκη. Στο Καμερούν η ομοφυλοφιλία μέχρι και σήμερα, θεωρείται ποινικό αδίκημα και πολλά λοατκι άτομα βασανίζονται και στιγματίζονται σκληρά και ατιμωτικά. Θα ταξιδέψει πίσω, θα πάει στους παιδικούς του φίλους και όταν μοιραστεί τις σκέψεις του με τους φίλους του για το νέο εγχείρημα, εκείνοι θα τον απορρίψουν. Ο πατέρας του που έχει ήδη μάθει από το τηλέφωνο τις σκέψεις  του για το νέο ντοκιμαντέρ, θα εξαφανιστεί όταν εκείνος φτάσει στο Καμερούν και θα αρνηθεί να τον συναντήσει. Όλη του η παλιά κοινότητα του γυρνά το κεφάλι επειδή καταπιάνεται με αυτό το θέμα που θεωρείται για εκείνους αμάρτημα, χυδαιότητα, ύβρη και ανωμαλία, προϊόν της Δύσης. Εκείνος, έχοντας μάθει τόσους ανθρώπους που θυσιάστηκαν και βασανίστηκαν άδικα επειδή ήταν ομοφυλόφιλοι, αποφασίζει να κάνει το ντοκιμαντέρ. Αυτό θα του στοιχήσει τόσο την σχέση του με το πατέρα και την οικογένεια του όσο και την σχέση του με τη χώρα του. Όμως η ανθρωπιά του και οι αξίες του, ακόμη και αν δεν αφορούν άμεσα ένα δικό του βίωμα, είναι πιο πάνω από αυτούς. Θα κερδίσει την μάχη και τον εαυτό του αλλά αυτή του η απόφαση θα του κοστίσει την σχέση του με την οικογένεια, τους παιδικούς φίλους και την χώρα του. Πλέον στο Καμερούν θα αποτελεί έναν ανεπιθύμητο επειδή προασπίζεται τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα.

Ιστορία Νο 2 (Μυθοπλασία):  Μία γυναίκα θα ζητήσει από τον άντρα της να την θεωρεί ισότιμη στην σχέση και να μην την μειώνει συνεχώς και να την θεωρεί λάθος. Μετά από πολύχρονη θεραπεία, κατάλαβε ότι και εκείνη πάντα μείωνε τον εαυτό της «ως λίγη» και εκείνος πάντα ο σωστός. Θα του ζητήσει ότι θέλει να πάνε μαζί σε ψυχολόγο να δουλέψουν την σχέση τους και να πάρουν βοήθεια. Εκείνος στέκεται αρνητικός. Δεν θεωρεί ότι έχει κάνει κάποιο λάθος και δεν είναι διατεθειμένος για βοήθεια. Τα τρία μικρά παιδιά την φόβιζαν πάντα να έρθει σε αυτή την αναμέτρηση, όμως στην πορεία των χρόνων ενδυναμώθηκε. Για πρώτη φορά πατάει σταθερά στο έδαφος. Θα ζητήσει διαζύγιο. Θα προτιμήσει την αξιοπρέπειά της. Πολλά ήταν τα χρόνια που αφέθηκε να την ποδοπατάνε. Η οικογένειά της θα αναρωτιέται. Εκείνη όμως είναι πλέον αποφασισμένη να μην κάνει πίσω. Το οφείλει σε εκείνη.

Ιστορία Νο 3: Θα αλλάξει το όνομά του. Δεν θέλει να θυμάται τίποτα από την προηγούμενη ζωή του. Ο συγγραφέας Έντουαρ Λουί, είναι αυτός που επέλεξε. Άνδρας, γκέι, αγαπά την τέχνη, αγαπά την μόρφωση και αγαπά την ζωή. Έβγαλε από πάνω του τον Εντύ Μπέλγκελ με τον οποίο γεννήθηκε. Σε ένα επαρχιακό χωρίο στην Γαλλία, που βίωσε όλο το ρατσισμό επειδή φαινόταν θηλυπρεπής και γκέι. Βίωσε την κακουχία της φτώχειας από την συστημική και ταξική βία του καπιταλισμού που κάνει τους ανθρώπους να κακοποιούνται και να ζουν σε ένα γκρεμοτσακισμένο σπίτι σαν το δικό του στα παιδικά του χρόνια. Ο Εντύ Μπέλγκέλ ήταν η ντροπή που κουβαλούσε για όσα εκείνος δεν κατάφερε για τις προσδοκίες των άλλων στην κοινωνία που έτυχε να μεγαλώσει και από την οικογένεια που έτυχε να τον γεννήσει και αποφάσισε να την πετάξει στα σκουπίδια. Ο Έντουαρ Λουί, είναι η νέα του ταυτότητα που εκείνος επέλεξε και απολαμβάνει μία ζωή με περισσότερη αποδοχή, ελευθερία, αγάπη για τον εαυτό του διαμένοντας χιλιόμετρα πλέον μακριά από το παρελθόν του Εντύ Μπελγκέλ.

Ιστορία Νο 4 (Μυθοπλασία): Η εκκλησία ήταν όλη του η ζωή. Μεγάλωσε βιώνοντας τις ιστορίες του Ιησού σαν ένα παραμύθι και ο Ιησούς ως υπερήρωας που θα έφερνε δικαιοσύνη, κοινωνική ειρήνη και αποδοχή σε όλους. Από την εφηβεία και μετά ζώντας μέσα στην εκκλησία, έβλεπε πολλά που δεν καταλάβαινε. Στερήσεις, συγκεκριμένοι τρόπο κανόνων, ομάδες που απορρίπτονταν. Αυστηρές αρχές χωρίς καμία ουσία. Κανένας χώρος για κριτική σκέψη και κανένας χώρος για μία διαφορετική γνώμη. Κατάλαβε μεγαλώνοντας ότι μεγάλωσε σε δόγμα. Και το δόγμα έχει συγκεκριμένους κανόνες που πρέπει να ακολουθείς για να εντάσσεσαι στην ίδια ομάδα ανθρώπων. Η εκκλησία ήταν ο χώρος της οικογένειάς του, των φίλων του, των κοριτσιών που κάποτε φλέρταρε παιδικά και αθώα. Στις αυλές θυμάται να παίζει και οι μυρωδιές των κεριών ήταν κάτι που λάτρευε. Όμως όταν σπούδαζε κοινωνιολογία, άρχιζε να αποκτά μία κριτική σκέψη που η αγάπη που είχε μέσα του για την πνευματικότητα και τις μνήμες δεν ταίριαζαν με την κοινότητα στην οποία ζούσε. Μία μέρα διαφώνησε με την υπόλοιπη κοινότητα για την στάση τους σε ένα θέμα. Το ότι πήρε θέση και έβγαλε φωνή, το πλήρωσε με τον εξοστρακισμό του. Όμως κέρδισε εκείνον και ας έχασε τους άλλους. Όσο και να πονάει για το χαμό αυτό θα θυμάται τον πόνο και την προδοσία στον εαυτό του όταν δεν τολμούσε να υπερασπιστεί τις αξίες του και η αξιοπρέπειά του λαβωνόταν. Θα κοιτάει τον Ιησού σε μία εικόνα που έχει στο πορτοφόλι του. Θα θυμάται γιατί θα είναι ο ήρωάς του. Διότι και αυτός στάθηκε όρθιος στο ύψος του και την πλήρωσε από τους Φαρισαίους.

Ιστορία Νο 5 (Μυθοπλασία): Η εταιρία που δουλεύει είναι πολύ ανταγωνιστική στο χώρο της επιχειρηματικότητας. Έγινε φτασμένη, διάσημη, όλοι την αγαπάνε. Ειδικά η οικογένειά της. Πολλές από τις καμπάνιες πάνε κόντρα στις αξίες της, αλλά φευ, τα λεφτά είναι πολλά. Και εκείνη βρίσκει χώρο στο χώρο των ναρκωτικών να μουδιάζει την ντροπή της και να φεύγει το άγχος της. Μόνη, αλλά περιτριγυρισμένη από λατρεία. Εκείνη να μοιάζει κάπου εκεί ψηλά και οι άλλοι να την χειροκροτάνε. Εκείνη  όμως βρίσκεται εκεί ψηλά και νιώθει μόνη. Χωρίς ουσιαστικές σχέσεις. Η πιο ουσιαστική είναι με το χασίς τα βράδια που θα κοιμηθούν πλάι πλάι παρέα και θα κάνει τον ύπνο της γαλήνιο. Αλλά και τα άλλα ναρκωτικά όπως η κοκαΐνη όταν θα βγαίνει έξω θα μοιάζει σαν το κονσίλερ που καλύπτει την μοναξιά και την οδύνη της. Άλλωστε δεν το προσέχουν αυτό αλλά εστιάζουν στην ηγετική της φυσιογνωμία. Όμως κανείς δεν έχει δει τον πόνο της, μόνο κάποιος που έτυχε να την βοηθήσει στο δρόμο όταν βρέθηκε να είναι βαθιά φτιαγμένη και δεν μπορούσε ούτε ένα ταξί να καλέσει, λέγοντας του τα όλα. Άλλωστε ήταν ένας τυχαίος, ποιο εύκολα μοιράζεσαι την ντροπή σου στους ξένους. Πίσω από αυτό κρύβει το όνειρό της που θα ήθελε να έκανε φιλανθρωπικές δράσεις και να ασχολούνταν με αυτό. Θα ήθελε να ασχολείται με ομάδες που βιώνουν έντονο κοινωνικό αποκλεισμό όπως οι άστεγοι. Για εκείνη ήταν ένα όνειρο που της έδινε αξία και όραμα. Όμως το χρήμα και η δόξα, που στις αρχές ήταν καλοδεχούμενο και όμορφο για μία κοπέλα από ένα χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο,  όταν έφτασε πολύ ψηλά  έγινε ο μεγαλύτερος δυνάστης της. Τώρα που έχει εξαρτηθεί από τις ουσίες καταλαβαίνει πόσο πρόδωσε τον εαυτό της, τα όνειρά της. Τώρα, πηγαίνοντας εδώ και ένα χρόνο σε πρόγραμμα απεξάρτησης και παλεύοντας σκέφτεται όλα αυτά να τα παρατήσει και να διεκδικήσει όλα όσα εκείνη θα ήθελε με ρίσκο να χάσει όλα όσα χαίρονται οι άλλοι για εκείνη. Θα πάρει την σκληρή απόφαση να μάθει να ακούει τον εαυτό της, που χρόνια είχε εκείνη απαξιώσει. Τα λεφτά ήταν πολύ σοβαρός σκοπός που έμαθε ως αφήγηση από το οικογενειακό της περιβάλλον της, μεγαλώνοντας. Και τώρα θέλει να βρει την δική της αφήγηση στη ζωή που εμπεριέχει άλλες αξίες για το τι εκείνη θεωρεί σημαντικό.

 

Τι κοινό μπορεί να έχουν αυτές οι ιστορίες;

  Την επιλογή στο ερώτημα «Ποιος/α θέλω να είμαι;»

Οι άνθρωποι προερχόμαστε από διάφορα περιβάλλοντα. ‘Άλλες φορές λιγότερο προνομιούχα, άλλες φορές περισσότερο. Σε πολύ μεγάλο βαθμό θα διαμορφωθούμε μέσα στις διάφορες κοινωνικές, οικονομικές, πολιτιστικές, θρησκευτικές, ταξικές και άλλες συνθήκες. Το ποιοι όμως θα επιλέξουμε να γίνουμε αποτελεί, στην τελική, μία δική μας ευθύνη. Πολλοί άνθρωποι θα επιλέξουν να σταθούν ευχάριστοι για τους άλλους και δυσάρεστοι για τους ίδιους. Θα νοσήσουν μέχρι και σωματικά και ψυχικά για να μην χάσουν τους άλλους. Θα κρύβονται, θα προσποιούνται. Θα μοιρολατρούν ίσως. Όμως για άλλους, θα επιλέξουν τους εαυτούς τους από τους άλλους. Θα προτεραιοποιήσουν αυτό που είναι, αυτό που πρεσβεύουν, που πιστεύουν. Τον κώδικα αξιών τους, την αξιοπρέπειά τους, τα συναισθήματά τους, τα όνειρά τους. Και εκείνοι, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό μέσα από τις παραπάνω ιστορίες, θα χάσουν κάτι από τους άλλους για να κερδίσουν κάτι για εκείνους. Έτσι είναι οι μάχες. Και είναι δύσκολες.

Στη ψυχοθεραπεία πολλοί άνθρωποι είτε σε πολύ μεγάλο βαθμό είτε σε μικρότερο θα έρθουν αντιμέτωποι με τέτοιες διαδικασίες. «Ποιος θέλω να είμαι;» «Που θέλω να πορευτώ;» «Με ποιόν;». Θα δώσουν μάχες εσωτερικά με τον εαυτό τους είτε στα εργασιακά περιβάλλοντα, στα κοινωνικά, σε ηθικά διλήμματα, στις νοοτροπίες και αντιλήψεις ενώ άλλοι θα δώσουν και μάχες εντός της οικογένειας ή ακόμη και θα εξοστρακιστούν από ολόκληρη τη χώρα και άλλοι θα θεωρηθούν και επικίνδυνοι επειδή είναι αυτό που είναι. Οι παραπάνω ιστορίες ίσως ακούστηκαν σε πολλούς «πολύ ακραίες».

 Αλλά για να πάμε και σε μικρότερες. Η μάχη που δίνει μια γυναίκα που δεν θέλει να κάνει παιδιά και ζει σε μία επαρχεία ενώ βιώνει έντονες επικρίσεις από την οικογένειά της και την ευρύτερη κοινωνία, είναι λίγη; Η μάχη που θα δώσει ένας εργαζόμενος επειδή αδικείται και θα ρισκάρει να απολυθεί επειδή τολμά να διεκδικήσει δικαιώματα σε ένα πολύ άκαμπτο εργασιακό περιβάλλον, είναι λίγη; Η μάχη που δίνουμε εντός μίας οικογένειας ακόμη και για απόψεις και στάσεις ζωής που διαφέρουν από την πλειοψηφία και ο ένας ή μία εξοβελίζεται, είναι λίγη; Φυσικά και όχι και πολλές ακόμη ιστορίες που πολλοί άνθρωποι θα έχουν έρθει αντιμέτωποι στο πιανού μέρος θα σταθούν: σε αυτό που λέει ο εαυτός τους ή στων άλλων; Το ρίσκο είναι μικρό και απλά κάποιοι άλλοι να δυσαρεστηθούν ή μπορεί να είναι και μεγάλο μέχρι και να απορριφθούν από τους άλλους; Όταν κάποιος στέκεται όρθια στο ύψος του ιδίως σε περιβάλλοντα που προτεραιοποιούν τους κανόνες, τον έλεγχο, την αυστηρότητα και την ακαμψία και όχι τις σχέσεις και το σεβασμό στο άτομο, δίνει μία μεγάλη μάχη και ρισκάρει πάντα να χάσει κάτι: να κερδίσει τον εαυτό του έναντι άλλων ή να αφήσει εκείνον/η σε δεύτερη μοίρα για να είναι μαζί με τους- σημαντικούς- άλλους.

Οι άνθρωποι δεν επιλέξαμε τα περιβάλλοντα που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε όμως ίσως σε πολλές περιπτώσεις το ποιοι θα καταλήξουμε να είμαστε, αποτελεί και προϊόν μιας δικής μας επιλογής και ευθύνης.

Από: Χριστίνα Πανταζή