«Το σώμα δεν ψεύδεται ποτέ» απόσπασμα από το βιβλίο της Alice Miller
“….Όταν
γεννιέται ένα παιδί χρειάζεται από τους γονείς του αγάπη, στοργή, προσοχή,
προστασία, συμπάθεια, φροντίδα και προθυμία για επικοινωνία. Αν ικανοποιηθούν
αυτές οι ανάγκες του, το σώμα του θα κρατήσει την καλή ανάμνηση, και αργότερα
ως ενήλικος, θα μπορεί να προσφέρει την ίδια την αγάπη και στους σημαντικούς άλλους
και κυρίως στα δικά του παιδιά. Αν όμως όλα αυτά απουσιάζουν, σε όλη του τη ζωή
θα λαχταρά την εκπλήρωση των πρώτων σημαντικών αναγκών του. Αυτή η λαχτάρα θα
μεταφέρεται αργότερα στη ζωή του σε άλλους ανθρώπους. Από την άλλη πλευρά , όσο
λιγότερη αγάπη λαμβάνει ένα παιδί, όσο πιο πολύ απαξιώνεται και κακοποιείται με
την πρόφαση της ανατροφής, τόσο περισσότερο θα κρέμεται ως ενήλικος από τους γονείς
του (ή από άτομα που τους υποκαθιστούν) , περιμένοντας από αυτούς τους γονείς
όσα δεν του παρείχαν την κατάλληλη στιγμή. Αυτή είναι φυσιολογική αντίδραση του
σώματος. Το σώμα ξέρει τι του λείπει, δεν μπορεί να ξεχάσει τις στερήσεις, το
κενό είναι πάντα παρόν και περιμένει να γεμίσει.
Βέβαια, όσο μεγαλώνουμε τόσο πιο δύσκολο
γίνεται να λάβουμε από άλλους ανθρώπους την αγάπη που κάποτε μας στέρησαν οι
γονείς μας. Ωστόσο, οι προσδοκίες δεν εγκαταλείπονται με την ηλικία- το
αντίθετο μάλιστα! Απλώς μεταβιβάζονται σε άλλους ανθρώπους κυρίως στα παιδιά
και στα εγγόνια. Ο μοναδικός τρόπος να απαλλαγούμε από μία τέτοια κατάσταση
είναι να συνειδητοποιήσουμε αυτούς τους μηχανισμούς και να προσπαθήσουμε-
αναστέλλοντας τις διαδικασίες απώθησης και άρνησης- να αναγνωρίσουμε την πραγματικότητά
της παιδικής μας ηλικίας. Κατά αυτόν τον τρόπο θα δημιουργήσουμε μέσα μας ένα
άτομο το οποίο θα μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες που περιμένουν να
εκπληρωθούν από την γεννησή μας αν όχι πολύ νωρίτερα. Μόνο έτσι μπορούμε να
προσφέρουμε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας την προσοχή, τον σεβασμό, την
κατανόηση των αισθημάτων μας, την απαραίτητη προστασία, την άνευ όρων αγάπη που
μας στέρησαν οι γονείς μας.
Για να συμβεί αυτό χρειαζόμαστε την εμπειρία
της αγάπης για το παιδί που κάποτε ήμασταν. Διαφορετικά δεν θα μπορούμε να
γνωρίζουμε σε τι συνίσταται τούτη η αγάπη. Αν θέλουμε να γνωρίζουμε αυτή την
εμπειρία μέσω της θεραπείας, χρειαζόμαστε ένα θεραπευτή που να μας αποδέχεται, όπως
είμαστε ο οποίος να μπορεί να μας προσφέρει την προστασία , τον σεβασμό, την
συμπάθεια, την κατανόηση που θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε πως γίναμε αυτό
που είμαστε. Τούτη η θεμελιώδης εμπειρία είναι απαραίτητη ώστε να αναλάβουμε
τον ρόλο του γονέα για το παραμελημένο παιδί που κάποτε ήμασταν. Αυτή την
εμπειρία δεν μπορεί να μας τη μεταδώσει ένας παιδαγωγός που κάνει εκ των
προτέρων σχέδια για εμάς, ούτε ένας ψυχαναλυτής ο οποίος έχει μάθει να αντιμετωπίζει τα
τραύματα της παιδικής ηλικίας με ουδετερότητα και να ερμηνεύει αυτά που του λέει
ο θεραπευόμενος ως φαντασιώσεις. Όχι, χρειαζόμαστε ακριβώς το αντίθετο: έναν μεροληπτικό, όχι ουδέτερο σύντροφο που
να μπορεί να μοιραστεί μαζί μας τον τρόμο και την αγανάκτηση που σταδιακά
αποκαλύπτονται τόσο σε εκείνον όσο και σε εμάς τους ίδιους. Τον τρόμο και την
αγανάκτηση για το πόσο υπέφερε το μικρό παιδί, για όλα αυτά που πέρασε ,
ολομόναχο, όταν η ψυχή του και το σώμα του μάχονταν να διατηρηθούν στη ζωή, μια
ζωή που επί χρόνια βρισκόταν σε διαρκή απειλή και κίνδυνο. Έναν τέτοιο σύντροφο
χρειαζόμαστε- ένα «πρόσωπο- αρωγό», όπως τον ονομάζω – ώστε να συμπαρασταθούμε
εμείς οι ίδιοι στο παιδί που κρύβουμε μέσα μας, να κατανοήσουμε την γλώσσα του
σώματός του και να ανταποκριθούμε στις ανάγκες του, αντί να τις αγνοήσουμε, όπως
ακριβώς έκαναν κάποτε οι γονείς μας.
Αυτό που περιγράφω είναι απόλυτα ρεαλιστικό.
Με ένα καλό, μεροληπτικό , όχι ουδέτερο θεραπευτή
μπορεί κανείς να βρει την αλήθεια του. Μπορεί να απαλλαγεί από τα συμπτώματά
του, να απελευθερωθεί από την κατάθλιψή και να νιώσει την χαρά της ζω΄γς.
Μπορεί να εξέλθει από την κατάσταση της εξάντληση και να νιώσει το απόθεμα
ενέργειας μέσα του, εφόσον αυτή η ενέργεια δεν θα καταναλώνεται πλέον στην
απώθηση της αλήθειας του. Διότι η κούραση που προκαλεί η κατάθλιψη εμφανίζεται
κάθε φορά που καταπιέζουμε τα δυνατά συναισθήματά μας, όποτε υποτιμούμε τις μνήμες
του σώματος και δεν τους δίνουμε τη πρέπουσα σημασία.
Γιατί αυτή η τόσο θετική εξέλιξη είναι τόσο
σπάνια; Γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι , συμπεριλαμβανομένων των ειδικών,
προτιμούν να εμπιστευτούν την δύναμη των φαρμάκων αντί να καθοδηγηθούν από το σώμα
τους; Το σώμα γνωρίζει ακριβώς τι μας λείπει, τι χρειαζόμαστε, τι δεν
ανεχόμαστε, τι μας προκαλεί αλλεργία. Ωστόσο πολλοί άνθρωποι, καταφεύγουν στα
φάρμακα, τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ, που κλείνουν ακόμα περισσότερο τον δρόμο προς
την αλήθεια. Γιατί; Μήπως επειδή η αναγνώριση της αλήθειας είναι επώδυνη; Προφανώς!
Αυτή η οδύνη όμως είναι προσωρινή και με ένα καλό θεραπευτή υποφερτή. Κατά τη
γνώμη μου , το πρόβλημα έγκειται στην έλλειψη τέτοιων καλών θεραπευτών, καθώς
όλοι σχεδόν οι εκπρόσωποι των «επαγγελματιών ψυχικής βοήθειας» , λόγω του
υπάρχοντος συστήματος Ηθικής, δυσκολεύονται να συμπαρασταθούν στο κακοποιημένο
παιδί που κρύβουμε μέσα μας και να αναγνωρίσουν τις συνέπειες των παλαιών
τραυμάτων. Είναι υποταγμένοι στην Τέταρτη Εντολή που επιβάλλει να τιμάς τον
πατέρα σου και την μητέρα σου «για να ζήσεις πολλά χρόνια»…’’
Σύνοψη
βιβλίου
Το σώμα δεν ψεύδεται ποτέ... Όταν
αρρωσταίνουμε, όταν υποφέρουμε από κατάθλιψη, όταν υποκύπτουμε στη νευρική
ανορεξία ή σε κάθε είδους εθισμό από ουσίες... μαίνεται μέσα μας μια εσωτερική
διαμάχη ανάμεσα σ' αυτό που αισθανόμαστε και σ' αυτό που θα θέλαμε να
αισθανθούμε. Από τη μία πλευρά, υπάρχει το σώμα μας, που διατηρεί ακέραιη την
ανάμνηση της προσωπικής μας ιστορίας, και ιδιαίτερα της κακομεταχείρισης που
ενδεχομένως έχουμε υποστεί από τους γονείς μας στην παιδική μας ηλικία και, από
την άλλη, είναι το πνεύμα μας και η επιθυμία μας - σύμφωνα με τις επιταγές της
Ηθικής και της παραδοσιακής διαπαιδαγώγησης - να αγαπούμε και να τιμούμε τους
γονείς μας, ό,τι κι αν έχει συμβεί, ακόμη κι αν μας κακομεταχειρίζονταν. Το
βιβλίο τούτο αναλύει με πολλά και ποικίλα παραδείγματα - αρκετά από τη ζωή
μεγάλων συγγραφέων - τις επιπτώσεις, κάποτε δραματικές, αυτής της διαμάχης,
αλλά και τους λόγους για τους οποίους, σήμερα, υπάρχει ακόμα ελπίδα. Όχι, δεν
είμαστε υποχρεωμένοι να παραμένουμε «καλά» παιδιά, εάν οι γονείς μας μας έχουν
βλάψει και εάν εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τον συναισθηματικό εκβιασμό. Ναι,
σε μας εναπόκειται να δώσουμε τη δέουσα προσοχή στα προειδοποιητικά σήματα που
μας στέλνει το σώμα μας. Ναι, στο τέλος αυτού του δύσκολου δρόμου που έχουμε να
διανύσουμε προκειμένου να επανεξετάσουμε την ιστορία της σχέσης μας με τους
γονείς μας, μπορούμε να βρούμε την πραγματική εσωτερική γαλήνη και ελευθερία.
Το σώμα δεν ψεύδεται ποτέ- Alice Miller . Εκδόσεις Ροές.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου