Ελευθερία: η κατεύθυνση προς τα εκεί που αγαπάς

                                                    

                                                             εικόνα, πηγή:illustrators.ru

Κάνοντας, χρόνια πρίν, μία ωραία πνευματική συζήτηση με μία φίλη περί της φάση ζωής μας, μου είπε ότι πάντα λάτρευε να ψάχνει την ετυμολογία των λέξεων της ελληνικής γλώσσας. Την γοήτευε πως μετασχηματιζόταν μία έννοια, μία λέξη στο πέρασμα των χρόνων και πως την χρησιμοποιούμε οι άνθρωποι στο τώρα. «Έτσι και αλλιώς η λέξη “ἐλευθερία” προκύπτει “παρά τό ἐλεύθειν ὅπου ἐρᾶ τίς”, δηλαδή “να πηγαίνει κάποιος εκεί όπου αγαπάει/επιθυμεί”. (ἐλεύθω= ἐρχομαι, πορεύομαι / ἐρῶ= αγαπώ -> ἔρως). Άρα, κατά μία έννοια, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ελευθερία είναι μία κατεύθυνση προς τον Έρωτα» θα θυμάμαι πάλι τα λόγια της να αντηχούν στις σκέψεις μου.

Το λαμπάκι των πνευματικών μου αναζητήσεων πάλι έλαμψε! Μα ήταν όντως τόσο λογικοφανές! Αν και εγώ θα έλεγα ότι αποτελώ λάτρη της ετυμολογίας της ελληνικής γλώσσας, δεν είχα ποτέ αναρωτηθεί ή δεν είχα σταθεί να αναστοχαστώ από το  που προέρχεται η λέξη ελευθερία, μία λέξη που στην καθημερινότητα την αποζητούσα και προσπαθούσα να την εντάξω με διάφορους τρόπους.

Πάμε να δούμε λοιπόν την λέξη τι έχει:

Η ελευθερία αρχικά είναι όντως μία πορεία: Διότι δεν πατάς μία μέρα ένα κουμπί και ζείς με τον τρόπο που επιλέγεις, αγαπάς και επιθυμείς. Περισσότερο είναι μία διεργασία και διαδικασία του να κινείσαι – ας θυμηθούμε εδώ και την λέξη «συγκίνηση (συν- κινούμαι)- να δοκιμάζεις (που άλλοτε οδηγεί σε γόνιμα αποτελέσματα και άλλοτε όχι) στην κατεύθυνση μίας ζωής επιθυμητής. Χτίζεται μέρα με τη μέρα, στιγμή τη στιγμή, σχέση τη σχέση, εμπειρία με την εμπειρία. Είναι μία κατεύθυνση, και αρκετά άγνωστη για να μην ξέρεις ακριβώς ποιο δρόμο να ακολουθήσεις αλλά και οικεία, γνωρίζοντας το πως νιώθεις κάθε φορά που κατακτάς ένα νέο σταθμό της. Ανακούφιση, γαλήνη, αυτοπεποίθηση, αγάπη, ζεστασιά, υπερηφάνεια, είναι μερικά από τις καταστάσεις που γνωρίζουμε κάθε φορά που απελευθερωνόμαστε από κάτι, που κατακτάμε άλλη μία κορυφής της. Οπότε δεν είναι ένας τελικός προορισμός αλλά μία κατεύθυνση που ο άνθρωπος καλείται να κινείται μέσα σε αυτή σε μία διαρκή κίνηση.

Η ελευθερία είναι και η πορεία προς την επιθυμία, προς τον ‘έρωτα’ προς εκείνα που αγαπά:

Είναι σε αυτά που φέρνουν τον άνθρωπο πιο κοντά στον πυρήνα του, που τον κάνουν να είναι λιγότερο βαρύς ( και εδώ το αντιπαραθέτουμε με το πως νιώθει κάποιος που είναι εγκλωβισμένος, σαν να έχει ένα μεγάλο βάρος στις πλάτες του), πιο ειλικρινά χαμογελαστή, πιο τρυφερή ύπαρξη. Είναι αυτά που του δίνουν νόημα να συνεχίσει να ζει. Είναι εκείνες οι συνθήκες, οι άνθρωποι που του δίνουν την ευκαιρία να εκδηλώσει την καλύτερη πτυχή του εαυτού του. Οπού η επιθυμία, ο έρωτας και η αγάπη στρέφεται αρχικώς προς τον ίδιο τον εαυτό και μετέπειτα αντανακλάται και προβάλλεται και στα αντικείμενα επιθυμιών (όπως άνθρωποι, καταστάσεις, τρόπος ζωής). Είναι σα να βλέπεις μία κορυφή με επιθυμίες και χρειάζεται να συνεχίσεις την πορεία- άγνωστη πολλές φορές, απροσδόκητη, οδυνηρή- για να μπορέσεις όλο και περισσότερο να την προσεγγίζεις και να την βλέπεις όλο και πιο κοντά σου.

Η ελευθερία λοιπόν είναι πράγματι μία κατεύθυνση προς εκείνα που αγαπούμε/επιθυμούμε. Μία κατεύθυνση ανοδική που μας ελαφραίνει και εδώ θα σκεφτόμουν ότι ίσως δεν είναι τυχαίο όπου οι αρχαίοι Έλληνες δίνανε στον έρωτα την μορφή φτερωτού όντος. Ένα ον που συμβολικά ανυψώνεται ή γίνεται πιο ελαφρύ. Πιο ελαφρύ από τις βαριές αλυσίδες, πέτρες, βράχους από εκείνα που μας κρατάνε δέσμιους. Από εσωτερικές συγκρούσεις, από φωνές άλλες που μας όρισαν το τι πρέπει να επιθυμούμε, το τι πρέπει να επιλέγουμε, το τι πρέπει να αγαπάμε. Αλυσίδες που μας βαστάνε σταθερά κάτω στο χώμα, με βαρύ το σώμα και ξέπνοη αναπνοή. Σε μία ζωή που γίνεται σταδιακά πιο ομιχλώδης, όπου το άτομο δεν ξέρει καν ποιος είναι, για ποιον ζει, για που να κατευθυνθεί. Δεν έχει ούτε την κορυφή με τις επιθυμίες αλλά ούτε και την ενέργεια και το κουράγιο να κινηθεί. Δεν έχει σκοπό και νόημα. Δεν ζει.

Οι άνθρωποι καλούμαστε στη ζωή να κάνουμε μία ζωή απελευθερωτική όπου η ετυμολογία της λέξης είναι: απελευθερώνομαι που προέρχεται :  [<αρχ. ἀπελευθερόω-ῶ < ἀπό + ἐλευθερόω-ῶ], δηλαδή 1) από που σημαίνει ένα συγκεκριμένο σημείο, 2) ἐλεύθω που σημαίνει κατευθύνομαι προς και 3) το ἐρῶ που σημαίνει προς εκείνα που αγαπώ και επιθυμώ.

Στην λέξη απελευθερώνομαι, τo “από” είναι το σημείο που συνήθως στη ζωή μας πιάνουμε πάτο, έχουμε απομακρυνθεί από το πυρήνα μας, από μία ζωή με ικανοποίηση και είναι συνήθως μία σκιερή στιγμή που νιώθουμε μετέωροι για το αν θα τα καταφέρουμε. Κάποια στιγμή, χωρίς να ξέρουμε την κορυφή των επιθυμιών, αλλά πολύ περισσότερο θέλοντας να φύγουμε από εκεί που είμαστε, σηκωνόμαστε. Και τότε αρχίζουμε να βλέπουμε, σιγά σιγά, βήμα – βήμα τον δρόμο προς τα εκεί που αγαπάμε. Και ξεκινάμε με ενέργεια, πίστη, κουράγιο, υποστήριξη, ελπίδα προς εκείνη την πορεία. Και τότε ξεκινάει η απελευθέρωση μας και μία ζωή προς εκείνα που αγαπάμε και επιθυμούμε.

 

-Κυριακάτικοι, αναστοχασμοί-

Κάποια ωραία αποφθέγματα για να αναστοχαστείς:

"Το μυστικό της ευζωίας είναι η ελευθερία, το μυστικό της ελευθερίας είναι το κουράγιο." Κάρι Τζόουνς

"Μεταξύ ερεθίσματος και αντίδρασης υπάρχει ένας χώρος. Σε αυτόν τον χώρο βρίσκεται η δύναμή μας να επιλέξουμε την αντίδρασή μας. Στην αντίδρασή μας βρίσκεται η ανάπτυξή και εξέλιξή  μας και η ελευθερία μας." Βίκτορ Ε. Φράνκλ

"Η ελευθερία δεν δίνεται ποτέ οικειοθελώς από τον καταπιεστή. Πρέπει να απαιτηθεί από τους καταπιεσμένους." Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ

"Θα ήθελα να με θυμούνται ως ένα άτομο που ήθελε να είναι ελεύθερο... ώστε και άλλοι άνθρωποι να είναι ελεύθεροι." Ρόζα Παρκς

"Όταν χάνουμε το δικαίωμα μας να είμαστε διαφορετικοί, χάνουμε το προνόμιο να είμαστε ελεύθεροι." Charles Evans Hughes

"Ελευθερία σημαίνει ευθύνη. Γι' αυτό οι περισσότεροι άνθρωποι τη φοβούνται." Τζορτζ Μπέρναρντ Σο

"Η ελευθερία είναι το οξυγόνο της ψυχής." Μοσέ Νταγιάν

"Πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να πληρώσουμε ένα τίμημα για την ελευθερία." H. L. Mencken

Από: Χριστίνα Πανταζή