Μία πολύ συνοπτική εισαγωγή για το Βιολογικό και Κοινωνικό Φύλο

 

Απόσπασμα από το βιβλίο «For the Love of Men: A New Vision for Mindful Masculinity» Liz Plank

 

“…Πριν καταρρίψω μερικά από τα πιο κοινά ψέματα που πιστεύουμε ως κοινωνία για τους άνδρες και διερευνήσω πώς η επιμονή (εκείνων των ψεμμάτων και ισχυρισμών)τους στην κουλτούρα μας επηρεάζει τις ζωές των ανδρών, ας βρεθούμε στην ίδια σελίδα σχετικά με το τι ακριβώς είναι το φύλο και γιατί έχει σημασία. Υπόσχομαι ότι θα είναι διασκεδαστικό.

Το φύλο είναι ένας από τους πιο καθολικούς τρόπους που οργανώνουμε αυτήν τη στιγμή και τοποθετούμαστε ως άνθρωποι. Η πανταχού παρουσία του και η επιρροή του στη ζωή μας είναι τόσο εγγενής που μπορεί να αισθάνεται σχεδόν αόρατη, αλλά στην πραγματικότητα είναι τεράστια. Απλώς σκεφτείτε την πρώτη ερώτηση που λαμβάνει ένα άτομο όταν είναι έγκυος: Είναι αγόρι ή κορίτσι; Πριν καν βγούμε από την κοιλιά της μητέρας μας, το φύλο ήδη υπαγορεύει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μας σχετίζονται και μας καταλαβαίνουν. Ολόκληρη η κοινωνία μας βασίζεται στο να γίνουμε άρρενες ή γυναίκες. Είναι ένας από τους πρώτους τρόπους με τους οποίους ταξινομούμε τους ανθρώπους. Είναι ο τρόπος που χωρίζουμε τα μπάνια και τα αποδυτήρια. απαιτείται στα διαβατήριά μας και στην άδεια οδήγησής μας και το χρειαζόμαστε για να λάβουμε υπηκοότητα και ασφάλιση υγείας.

Παρόλο που οι έννοιες φύλο στην αγγλική γλώσσα – sex και gender- χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά, δεν είναι ακριβώς τα ίδια. (Υποσημείωση στα ελληνικά: Sex: βιολογικό φύλο, τα χαρακτηριστικά με τα οποία γεννηθήκαμε ενώ gender: κοινωνικό φύλο, που αφορά προσδοκίες του ρόλο των φύλων και όχι στην βιολογική κατασκευή). Ενώ το φύλο/sex καθορίζεται από το σώμα μας, το φύλο/ gender είναι μια κοινωνική κατασκευή.

Ακριβώς όπως μας δόθηκε ένα όνομα, μας δόθηκε επίσης ένα φύλο κατά τη γέννηση και κοινωνικοποιηθήκαμε σύμφωνα με αυτό που η κουλτούρα μας έχει προκαθορίσει ότι είναι αποδεκτό και κατάλληλο για αυτό το φύλο. Επειδή είμαστε κοινωνικό είδος, οι περισσότεροι από εμάς ενσωματώνουμε διαισθητικά τους ρόλους στους οποίους έχουμε κοινωνικοποιηθεί και αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό ασυνείδητο, ειδικά όταν είμαστε νέοι. Οι κοινωνιολόγοι Candace West και Don H. Zimmerman αποκαλούν την εσωτερίκευση των έμφυλων κανόνων και ρόλων ως μια ρουτίνα που ονομάζεται «πραγματοποιώντας/ κάνοντας το φύλο (doing gender)». Η εργασία τους που επινόησε την έκφραση φύλου δημοσιεύτηκε το 1987 και παραμένει μια από τις πιο δημοφιλείς εργασίες για το φύλο όλων των εποχών.

è Μπορείς να το διαβάσεις την εργασία τους εδώ.

Στην έρευνα αυτή, συγκρίνει την καθημερινότητά μας με μια σκηνή όπου όλοι είμαστε ηθοποιοί που απλά διαβάζουμε σενάρια που μας έχουν αναθέσει με βάση τις προσδοκίες του ρόλου των φύλων. Φυσικά, μόνο και μόνο επειδή κοινωνικοποιούμαστε με έναν συγκεκριμένο τρόπο δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να παρεκκλίνουμε από τους ρόλους που μας ενθάρρυναν να αναλάβουμε, αλλά εξακολουθούμε να είμαστε μέρος ενός συστήματος που μας ανταμείβει για το πόσο καλά εκτελούμε αυτές τις γραμμές ενώ διαφορετικά μας τιμωρεί που γράφουμε τους δικούς μας και δαιφοροποιούμαστε. Ο πιο επαναλαμβανόμενος μύθος για το φύλο, ο οποίος έχει ευρύ φάσμα επιπτώσεων για όλους μας, είναι ότι είναι σταθερός, δυαδικός και έχει καθαρά τις ρίζες του στη βιολογία. Στην πραγματικότητα δεν είναι! Όταν η ταυτότητα φύλου και το φύλο κάποιου ευθυγραμμίζονται, είναι cisgender. Όταν η ταυτότητα φύλου και το φύλο δεν συνδέονται, αυτό το άτομο μπορεί να ταυτιστεί με διάφορους τρόπους, ένας από τους οποίους είναι τρανς. Μπορεί να επιδιώξουν ή να μην επιδιώξουν τη μετάβαση και επαναπροσδιορισμό φύλου.

Αν και υπάρχει μεγαλύτερη εκτίμηση για το κοινωνικό φύλο ευρέως στην επιστημονική κοινότητα ως φάσμα, αυτή η πρόοδος συχνά εκτροχιάζεται από τους ανθρώπους που υποστηρίζουν ότι οι ταυτότητες και οι ρόλοι των  φύλων μας πρέπει απλώς να ορίζονται και να καθορίζονται από το βιολογικό φύλο μας. Δυστυχώς για αυτούς τους ανθρώπους, γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο ότι τελικά και το βιολογικό φύλο δεν αποτελεί μία καθαρή δυαδικότητα.

Και μην κάνετε λάθος, αυτή η άποψη δεν υποστηρίζεται μόνο από ακτιβιστές, αλλά προέρχεται από βιολόγους, οι οποίοι αρχίζουν να κατηγοριοποιούν το βιολογικό φύλο στην διάσταση του  φάσματος και όχι ως μία καθαρή δυαδικότητα.  Αν και υπάρχει η υπόθεση ότι η παρουσία ή η απουσία πέους καθορίζει το φύλο κάποιου, όταν κοιτάμε τη φύση η απάντηση δεν είναι πάντα τόσο ασπρο- μαυρο. Για να το θέσω απλά, η επιστήμη δεν επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν μόνο δύο φύλα. Αν και η «φύση» και η διάσταση του βιολογισμού χρησιμοποιείται συχνά ως εργαλείο για την υπεράσπιση ενός δυαδικού, το οξύμωρο είναι ότι επικυρώνεται από τις έρευνες η θεωρία ότι το φύλο είναι ένα φάσμα που περιέχει πολλές κατηγορίες.

Για αρχή, ένα στα εκατό μωρά (1/100) απλά δεν ανήκει σε καμία κατηγορία. Συχνά αναφέρονται ως «intersex»/ διαφυλικά, αυτά τα σώματα δεν είναι ούτε αρσενικά ούτε θηλυκά με βάση την ανατομία, τα επίπεδα ορμονών ή τα χρωμοσώματά τους. Πολλοί μπορεί να μην παρατηρήσουν καν τις ορμονικές ή γενετικές διακυμάνσεις τους μέχρι αργότερα στη ζωή τους.

Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι η Caster Semenya, η παγκόσμια Ολυμπιονίκης στα 800 μέτρα. Αφού κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Διεθνούς Ένωσης Ομοσπονδιών Στίβου (IAAF) το 2009, έγινε αντικείμενο διαμάχης επειδή το σώμα της παράγει υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης. Αναγκάστηκε να υποβληθεί σε επεμβατική επαλήθευσης και επιδιόρθωσης φύλου για να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 2012, όπου κέρδισε ένα ασημένιο μετάλλιο, αλλά το δικαίωμά της να αγωνίζεται με αθλήτριες, παρά το γεγονός ότι είναι μία ανάμεσα στις άλλες, συνεχίζει να συζητείται. Η περίπτωσή της είναι μόνο μία από τις πολλές που δείχνουν πόσο περίπλοκος (και παρεμποδιστικός) είναι πραγματικά ο ορισμός της διάστασης της βιολογικότητας και γενικά της έννοιας του φύλου.

Αν και όλα τα ιδρύματά μας είναι οργανωμένα γύρω από την αρχή ότι το βιολογικό φύλο/ sex και το κοινωνικό φύλο/ gender είναι δυαδικά, είναι μια πλάνη. Σε όλο αυτό το βιβλίο, αναφέρομαι στους άνδρες και την αρρενωπότητα ως εναλλάξιμα, αλλά πιστεύω ακράδαντα σε έναν κόσμο που υπερβαίνει το φύλο και τις προσδοκίες των ΄ρολων τους. Αλλά πρέπει πρώτα να ονομάσουμε το σύστημα εάν θέλουμε να απελευθερωθούμε από αυτό. Σε αυτό το βιβλίο δεν υποστηρίζω ή υποστηρίζω ένα δυαδικό φύλο, αλλά μάλλον με ενδιαφέρει να αξιολογήσω τη ζημιά που συμβαίνει στη διαδικασία της ανατροφής ανδρών και αγοριών σε μια κοινωνία που τα επιβάλλει να έχουν συγκεκριμένες στάσεις, συμπεριφορές και αντιλήψεις για το πως γαλουχούνται και ανατρέφονται με το «τι σημαίνει να είσαι άντρας»…»