O κατάλογος της αυτοφροντίδας

 

Ο κατάλογος της αυτοφροντίδας.

 

29/1/2023

Χίος

 

Φίλη μου αναγνώστρια (και φίλε αναγνώστη),

 

Σου στέλνω ένα γράμμα επειδή με ρώτησες “πως να μάθω να φροντίζω τον εαυτό μου”. Λες ότι «δεν το ξέρω και νόμιζα τα πράγματα πολύ διαφορετικά στη ζωή μου. Έχω πολλές δυσκολίες αυτή την περίοδο/ πιέζομαι/ έχω φτάσει στο αμήν/ θα εκραγώ/ έχω «καεί»/ θα κάνω κακό στον εαυτό μου (ή σε άλλους) και  Νιώθω εξαντλημένη/απογοητευμένη/ απελπισμένη/ τρομοκρατημένη/ οργισμένη/ εκτός ελέγχου και τα λοιπά και τα λοιπά.»

Θα σου δείξω ένα κατάλογο, που έμαθα εν μέρη μέσα από τις γνώσεις που έχω μαζέψει από τις σπουδές μου (επειδή με ρώτησες καθώς  έχω ένα ρόλο επαγγελματικό και έτσι βρήκες την ευκαιρία). Αλλά περισσότερο θα στις μοιραστώ μέσα από τις εμπειρίες που έχω δημιουργήσει, πλαισιώσει και τέλος σμιλέψει ως άνθρωπος και τα βιώματα που έχω επεξεργαστεί και συνεχίζω να κάνω (διότι ποιος τελείωσε την γνώση του με και προς την Ζωή, άλλωστε…?).

Είναι ένας κατάλογος αυτοφροντίδας. Ζεστασιάς. Κατανόησης. Ενστάλαξης ελπίδας, κουράγιου. Προβληματισμός για επανακαθορισμό στόχων και αναγκών. Πίστης. Έγνοιας για σένα που το διαβάζεις. Ρεαλισμός. Μία στροφή σε σένα περισσότερο, για να πάρεις ένα δρόμο στο ταξίδι σου σε μία διαδρομή που να σε βαραίνει λιγότερο ή/και να σε ικανοποιεί, πές το έτσι για να μην συνεχίζουμε με λέξεις πολλές και βαρύγδουπες που μερικές φορές δεν ξέρουμε και τι να τις κάνουμε.

Δεν θεωρώ ότι ένα γράμμα τέτοιο φέρνει την άνοιξη μέσα στην κακοκαιρία σου. Μακάρι να είχα αυτή την δύναμη, αλλά δεν την έχω και κανείς δεν την έχει. Η δύναμη αυτή έρχεται μέσα από ποικίλα γεγονότα και πρόσωπα με κύριο πρωταγωνιστή εσένα. Αλλά αν καταφέρεις και είσαι ανοιχτή σε ερεθίσματα και το αφήσεις να σε διαπεράσει, ίσως εν καιρό να έχει κάποια επίδραση μαζί με όλα τα άλλα βήματα που κάνεις για σένα αρχικά (και μετά για αυτούς που επιθυμείς να έχεις). Ένα κυματισμό στον ωκεανό σου.

Βήμα πρώτο. Κάτσε λίγο σε μία γωνιά, αν θες να μάθεις. Χαλάρωσε, σε βοηθά να είσαι ανοιχτή σε επικοινωνία. Σε μία κατάσταση σύνδεσης. Προσπάθησε αν σου είναι δύσκολο. Κάντο για μία ώρα, ένα τέταρτο.  Φτιάξε ένα ζεστό καφέ, ένα χαμομήλι, νιώσε ζεστά. Αν εκεί συνεχίζεις να μην μπορείς, αν θες να πάρεις απάντηση. Προσπάθησε.

Τώρα αν δεν θες και έχεις ανάγκη να ξεσπάσεις, να διασπάσαι, να πάρεις ουσίες, να πιεις, να χαοθείς με κόσμο και δραστηριότητες, να συνεχίσεις να είσαι κολλημένη σε συγκεκριμένες σκέψεις, άγχη και καταστάσεις  κάντο διότι με το ζόρι να ηρεμήσεις επειδή στο λέει κάποιος άλλος σίγουρα δεν ωφελεί και κάνεις την πίεση και την σύγκρουση μέσα σου ακόμη πιο μεγάλη. Αλλά όταν πάλι αναρωτηθείς, πήγαινε στο βήμα πρώτο. Αλλιώς δεν ξεκινάμε με μία αρμονία σε σειρά. Θα δυσκολέψεις περισσότερο τον εαυτό σου. Φαντάζομαι ότι λογικά δεν το θες αυτό, έτσι;

Όταν κάτσεις και ηρεμήσει το σώμα και η ψυχή, μπορεί αρχικά να ξεπηδήσουν συναισθήματα που να βγαίνουν ανεξέλεγκτα από μέσα σου. Δώσε τους χώρο, αρχικά. Θες να κλάψεις για πράγματα και πρόσωπα που χάθηκαν? Κλάψε. Θλίβεσαι βαθιά για οδυνηρά πράγματα? Υπερασπίσου την θλίψη αυτή για τόσα δύσκολα πράγματα που σου συνέβησαν. Θες να βρίσεις και να οργιστείς γιατί πρόσωπα και καταστάσεις σε πλήγωσαν/ αδίκησαν/ έβλαψαν? Πάρε μία καρέκλα, βάλτη απέναντι και σκέψου τι άτομα ή καταστάσεις έχεις στο μυαλό σου και κάντο. Θες να βυθιστείς απλά στο κενό και στη ματαιότητα της ζωής από τις δυσκολίες και τα βάρη που κουβαλάς? Κάντο, βυθίσου. Θες να βγει το άγχος και η ανασφάλεια που ίσως βιώνεις και σε τρομάζουν για το τι θα γίνει σε όλες τις όψεις της ζωής σου? Άστο να βγει.  Ντρέπεσαι για κάτι μη αποδεκτό για σένα? Άστο να βγει, να γίνει ορατό. Μην τα βαστάς σα βαρίδια, διότι όσο και να τα κρύβεις ή να τα βαστάς, αρχικά δεν φεύγουν. Ενώ αν τα αφήσεις και ενεργειακά, θα φύγουν από πάνω σου. Θα δεις μετά από κάποια ώρα θα νιώσεις και σωματικά και ψυχικά κούραση, χαλάρωση, όρεξη να κοιμηθείς, θα βιώσεις μία γαλήνη. Κάντο για να εισέλθεις για τα καλά στα επόμενα στάδια. Ήδη με αυτό να ξέρεις φίλη, έχεις αρχίσει να αυτοφροντίζεσαι όσο και να μην το κατανοείς απόλυτα και εκπλήσσεσαι με αυτό που σου λέω.

Όταν η συναισθηματική φόρτιση βγει και έχεις ηρεμήσει, τότε μπορείς ειλικρινά να στοχαστείς. Τα δεδομένα που έχεις στο παρόν. Βάλτα σε ένα ζυγό. Τι έχεις τώρα στα μπαγκάζια σου και τι δεν έχεις. Δες το σα καταγραφή. Σε αυτό το στάδιο επειδή στο μέτρημα ίσως διαπιστώσεις τι δεν έχεις και σου τραβήξει αυτόματα ο φακός της προσοχής σε αυτά που δεν υπάρχουν στη ζωή σου, προσπάθησε να μην είσαι αυστηρή. Μην είσαι επικριτική. Μην σε μαλώνεις που κάποια που δεν έχεις είναι θέμα αποτυχίας, ανεπάρκειας, δεν αξίζεις, δεν δεν δεν δεν. Δεν βοηθά. Κάνε χώρο περισσότερο να τα σκεφτείς για να κατανοήσεις, όχι να σε σταυρώσεις.

Τώρα που έχεις ξεσπάσει και έχεις ηρεμήσει σκέψου το χρόνο που έχεις να τον επενδύσεις περισσότερο στο τι δεδομένα υπάρχουν αυτή τη στιγμή. Στην ουσία να κάνεις αυτό που λέμε συχνά, «αποδοχή της κατάστασης». Με στόχο να δεις αυτά που σου λείπουν και να σχεδιάσεις σε αυτό το βήμα πως θα κινηθείς για να τα διεκδικήσεις. Πως θα χτίσεις. Και όχι πως θα γκρεμίσεις και όσα σου έχουν απομείνει.

Αν το κάνεις και αυτό φίλτατη, ο δρόμος της αυτοφροντίδας είναι αυτός που πορεύεσαι ακόμη και αν αναρωτιέσαι ακόμη και φαίνεσαι καχύποπτη. Κάντο ρε παιδί μου, έτσι για δοκιμή και ας μην ξέρεις που σε πάει αυτός ο δρόμος. Γιατί αν δεν το ξέρεις που θα σε πάει, σίγουρα ξέρεις τι δρόμους επέλεγες στο παρελθόν. Ίσως μέχρι τώρα όταν τα ζύγιζες, να εστίαζες στις ανεπάρκειες και έτσι να σε τιμωρούσες και να επέλεγες δρόμους αυτοκαταστροφής, οδηγώντας σε φαύλους κύκλους. Ε προσπάθησε κάτι καινούργιο και ας είσαι καχύποπτη με ό,τι σου λέω. Κάντο για δοκιμή, εν πάση περίπτωση! Πότε ήταν η τελευταία φορά που έκανες κάτι για πρώτη φορά;

Σε αυτή τη κατάσταση, αξιολόγησε αν έχεις ανθρώπους που μπορείς να μοιραστείς τα βάρη, τις ανησυχίες, τις δυσκολίες σου, τις κωλοτούμπες σου και ότι δύσχερο ζεις. Ανθρώπους που θα συμπορευτούν με μία διάθεση αυτοφροντίδας που ξεκινάς. Δηλαδή να θέλουν να σε ακούσουν, να σε πάρουν μία αγκαλιά, να σου πουν δύο ζεστά λόγια. Ή να μην σου μιλήσουν και καθόλου, απλά εκεί να σταθούν δίπλα σου και να σου δώσουν ένα χάδι στον ώμο. Να θέλουν να συμμετέχουν στις δυσκολίες και τις χαρές σου. Να έχουν διάθεση να σε έχουν στη ζωή τους με ό,τι εσύ φέρεις στο παρόν ειλικρινά. Να μην σε κρίνουν ούτε να σου επιβάλλουν τι πρέπει να κάνεις.  Τέτοιους ανθρώπους χρειάζεσαι αυτή την στιγμή ιδίως. Μετά που θα δυναμώσεις, θα είσαι σε καλύτερη κατάσταση να αποφασίσεις τι χρειάζεσαι στη ζωή σου. Αλλά τώρα που είσαι ευάλωτη και ασταθής, δεν μπορείς να πάρεις αποφάσεις τέτοιες. Σε νοιάζει να επανέλθεις, να σταθείς στα ποδάρια σου. Οριοθετήσου τώρα για να δυναμώσεις, τώρα χρειάζεσαι πότισμα ψυχικό.

 Έχεις τέτοιους ανθρώπους? Αν έχεις, στείλε ένα μήνυμα ζήτα βοήθεια. Μοιράσου δυσκολίες ή ανάγκη για κουβέντα ή ένα καφέ. Δεν ξέρεις αν έχεις? Και πάλι στείλε σήματα ότι χρειάζεσαι βοήθεια, να τους δοκιμάσεις και να δεις, για να ξέρεις τι έχεις κοντά σου. Νιώθεις ότι δεν έχεις γύρω σου? Ίσως εκεί να είναι ένα καλό βήμα να βρείς έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας περισσότερο διότι αυτή είναι και η δουλειά μας. Να δίνουμε χώρο αρχικά στους ανθρώπους να μιλήσουν, και να ακουστούν και να φροντιστούν. Να ενδυναμωθούν και να ενυδατωθούν ψυχικά.  Θες ίσως κοινότητες για να είσαι με ανθρώπους που ζείτε παρόμοια βιώματα και πιστεύεις ότι θα σε καταλάβουν? Δοκίμασέ το και αυτό.

Δες, βάλτα κάτω και αξιολόγησε την κατάσταση. Τώρα αρχίζεις να διερευνάς ανάγκες, ουσιαστικά. Ανάγκες πρωταρχικές αυτοφροντίδας καθώς στην αυτοφροντίδα πέρα από εμάς είναι και οι σχέσεις που έχουμε σε περιπτώσεις και συνθήκες που έρχονται οι αδυναμίες μας απροσδόκητα  στην επιφάνεια. Γιατί είναι ένας βασικός λόγος που έχουμε ανάγκη τις σχέσεις. Αλλιώς θα είμασταν θεοί όχι άνθρωποι.

Ώραία, τώρα είσαι σε μία φάση που προσπαθείς να δημιουργήσεις χώρο και χρόνο για σένα, να βρεις το κέντρο σου, να πάρεις βοήθεια και υποστήριξη ώστε να σε κρατούν και να νιώθεις ασφάλεια γιατί ακόμη θες χρόνο μέχρι να επανέλθεις. Χρειάζεται και ο χρόνος και λίγο υπομονή σε αυτά τα πράγματα, διότι μπορεί να συμβαίνουν και εξωτερικά γεγονότα που μπορεί να βοηθούν την αυτοφροντίδα μας (π.χ να βρούμε μία καλή δουλειά να προκύψει τυχαία αυτή την περίοδο) ή να την σαμποτάρουν και να την προκαλούν (να χωρίσεις ή να μείνεις άνεργη π.χ) και να χρειάζεσαι ακόμη περισσότερο χώρο, χρόνο και ακόμη μεγαλύτερη φροντίδα. Τέλος πάντων το μόνο που δεν θα κάνεις είναι να πιέσεις την αυτοφροντίδα σου. Θα το αφήσεις λίγο στο καιρό του. Εσύ εστιάζεις στο να δυναμώσεις και να κάνεις γερούς ψυχικούς μυς. Μέχρι τότε νιώσει λίγο μωράκι με τον εαυτό σου. Το νοιάζεσαι, το νταντεύεις, του δίνεις γάλα, το παίρνεις αγκαλιά να νιώθει ασφαλής, ήρεμος, χαλαρός, και να κάνει τη διαδικασία της ψυχικής ανάρρωσης. Μέχρι τότε δεν σκεφτόμαστε γενικά και σημαντικές αποφάσεις για τη ζωή μας. Θα έρθει και εκείνη η ώρα.

Αν το κάνεις και αυτό το βήμα, έχεις μπει για τα πολύ καλά στο στάδιο αυτοφροντίδας. Βασικά έχεις γίνει και έχεις καταφέρει να γίνεις γονιός του εαυτού σου και τώρα φροντίζεις το μικρό παιδάκι που είναι μία βασική πλευρά σου που λογικά είχε μείνει, για ποικίλους λόγους, ατάιστη, παραμελημμένη και αφρόντιστη. Το κάνεις εσύ λοιπόν! Συγχαρητήρια! Τώρα νομίζω αν είσαι σε αυτό το στάδιο, σίγουρα θα νιώθεις τι σημαίνει αυτοφροντίδα. Τώρα δεν θα με κοιτάς με καχύποπτο ύφος, διότι σωματικά, ψυχικά, πνευματικά σε αυτό το στάδιο θα βλέπεις τους μικρούς καρπούς της αυτοφροντίδας. Βάζεις όρια στον εαυτό σου για το τι μπορεί να αντέξει, αποσυνδέεσαι, ξεκουράζεσαι, φροντίζεσαι, ζητάς βοήθεια, συνδέεσαι, νιώθεις όλο και καλύτερα που μιλάς σε πρόσωπα εμπιστοσύνης για την ευαλωτότητα σου. Και το νιώθεις. Οπότε από εδώ και στο εξής, θα συνεχίσεις απλά να τα κάνεις για να δέσουν όλα τα ψυχικά κόκκαλά σου και να γίνεις ένα δυνατό πνευματικά ον που θα αποφασίσει για το πλάνο ζωής του, από εδώ και στο εξής.

Τώρα σε αυτό το στάδιο ξέρεις πλέον. Το έχεις μάθει. Η αυτοφροντίδα είναι πολύτιμη. Ξέρεις ότι πριν δεν ήταν προτεραιότητα ίσως γιατί δεν στο είχαν μάθει, ή γιατί σου είχαν μάθει να προτεραιοποιείς τις ανάγκες και τα θέλω των άλλων. Ίσως γιατί είχες μεγαλώσει σε περιβάλλοντα με βία, κακοποίηση, παραμέληση και αδιαφορία που έχεις δίκιο, δεν σου άξιζε να είσαι εκεί. Τώρα όμως το έχεις βιώσει. Είναι σαν τροφή που άπαξ την δοκίμασες, γλυκάθηκες είδες πόσο καλό σου κάνει και τώρα θα παλέψεις για να την έχεις στη ζωή σου. Είναι σημαντική πλέον. Τώρα ξεκινάς και προτεραιοποιείς, τα βάζεις σε πυραμίδα από το πιο σημαντικό στο λιγότερο, για να γίνει η ζωή με μία σειρά και όχι κουλουβάχατο. Ο εαυτό σου είναι σημαντικός πλέον και πολύτιμος. Τώρα σε αυτό το στάδιο απλά κάνεις εξάσκηση. Όλο και περισσότερο. Σε ακούς, σε ακούς, σε ακούς. Δεν σε πιέζεις. Δεν συμβιβάζεσαι όσο παλιά. Δεν κάνεις πράγματα που δεν σου αρέσουν. Η ζωή σου αρχίζει να δονείται. Νιώθεις αναταράξεις. Τώρα έρχονται αλλαγές. Έχουν έρθει ανάγκες νέες, πρωτόγνωρες που σκέφτεσαι και θέλεις να κάνεις. Ίσως να αλλάξεις δουλειά. Να αλλάξεις σύντροφο ή να μην έχεις ή να βρεις αν είσαι μόνη. Να αλλάξεις την καθημερινότητα. Ίσως ξεκίνησες ψυχοθεραπεία ενώ παλιά το έκραζες ή το υποτιμούσες διότι μπορούσες μόνη. Να αλλάξεις ανθρώπους που εμπιστεύεσαι. Να φύγεις να αλλάξεις χώρα. Τώρα όσο αυτοφροντίζεσαι, βάζεις όρια, εστιάζεις στις ανάγκες σου τις πρωταρχικές αυτοφροντίδας και τώρα έρχονται νέα πράγματα που είναι αλλαγές. 

Νέες συνθήκες έρχονται. Και τώρα υπάρχει αστάθεια καθώς σε ένα μετακίνηση που υπάρχει ο παλιός εαυτός με την νέα πλευρά που γεννιέται υπάρχει εσωτερική σύγκρουση. Και κυρίως φόβος για την αλλαγή. Θέλεις να προχωρήσεις αλλά και δεν ξέρεις πως θα είσαι σε αυτή την ανοίκεια φάση. Θέλεις να φύγεις από αυτή την παλιά φάση αλλά και νιώθεις ασφάλεια, ήταν πολύ σημαντική για τη ζωή σου. Εδώ θές πάλι αυτοφροντίδα. Ξέρεις πάλι τα ίδια: αγαπημένα πρόσωπα και πρόσωπα εμπιστοσύνης να μας υποστηρίξουν, ξεκούραση, ντάντεμα, οριοθέτηση πραγμάτων που δεν μας βοηθούν ή μας ταλαιπωρούν, απόσταση από τοξικές συμπεριφορές δικές μας ή άλλων.  Πάλι και πάλι και πάλι. Διότι τώρα γεννιούνται πράγματα και τώρα ετοιμάζεις το έδαφος να πάρεις στιβαρές αποφάσεις που θα επιδράσουν μέχρι και στο πυρήνα της ύπαρξής σου. Δεν είναι απλά να επιβιώσεις όπως στο πρώτο στάδιο, νο νο νο! Τώρα ψάχνεις ένα νέο τρόπο ζωής. Ποιότητα ζωής που θα είσαι και θα ζείς ολόκληρη μέσα σε αυτό. Τώρα ψάχνεις μέσα σου την υγεία πολύ σταθερά και συνειδητοποιημένα.

Εδώ η αυτοφροντίδα έχει ξεκινήσει να γίνεται τρόπος ζωής αν και η αστάθεια ίσως σε φέρει σε παλαιά πράγματα, πρόσωπα, συνθήκες. Διότι η συνήθεια, ο παλιός εαυτός και ζωή δεν θα φύγει τόσο εύκολα αλλά θα καραδοκεί πάντα. Όμως τώρα έχεις πυξίδες εσωτερικές, ξέρεις. Ξέρεις τώρα που είσαι ευάλωτη πάλι τα βήματα που θα βρεις τα καταφύγιά σου να δυναμώσεις και άλλο. Να δυναμώσεις τώρα για να πάρεις αποφάσεις και να αλλάξεις ζωή. Τη Ζωή σου.

Αυτά φίλη ήταν ένας κατάλογος αυτόφροντίδας. Ή μία πορεία θα έλεγα μέσα από γνώσεις που έχουν έρθει από βιβλία, βιώματα άλλων, συνεδρίες που έχω εργαστεί ως ψυχολόγος αλλά κυρίως. Από τις δικές μου εμπειρίες και βιώματα.

Για να το διαβάζεις αυτό, και να μη το ξέρεις τι είναι και να μην το έχεις μάθει, σε ενδιαφέρει. Για αυτό με ρώτησες. Αν σε ενδιαφέρει λοιπόν, μόνο και μόνο για αυτό, μη σε αγνοείς. Ξεκίνα το δρόμο σου και φρόντισε τον εαυτό σου! 

Με εκτίμηση,

Χ.